عشق به وطن در اندیشه امام موسی صدر بخشی از ایمان دینی است

تهران- ایرنا- سرپرست موسسه حکمت و فلسفه ایران معتقد است: امام موسی صدر برخلاف بسیاری از افراد مذهبی، عنصر ملی گرایی را نیرویی مقوم و مکمل و عشق به وطن را بخشی از ایمان دینی می داند. به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، غلامرضا ذکیانی عصر سه شنبه در همایش مدرسه تربیتی امام موسی صدر […]

تهران- ایرنا- سرپرست موسسه حکمت و فلسفه ایران معتقد است: امام موسی صدر برخلاف بسیاری از افراد مذهبی، عنصر ملی گرایی را نیرویی مقوم و مکمل و عشق به وطن را بخشی از ایمان دینی می داند.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، غلامرضا ذکیانی عصر سه شنبه در همایش مدرسه تربیتی امام موسی صدر در مدرسه دارالفنون گفت: بر اساس سیره امام موسی صدر، فرد جزء حقیقی جامعه است و از جامعه اثر می پذیرد. تاثیرپذیری فرد از جامعه احتیاجی به برهان ندارد. امام موسی صدر به آموزه های اجتماعی در اسلام نگاه تقدیسی داشته است.
وی افزود: او معتقد است که آنچه فرد به جامعه می دهد حقی است که جامعه بر گردن او دارد و ما همواره مدیون تلاش دیگران هستیم. به همین دلیل هم باید داشته هایمان را انفاق کنیم.
ذکیانی ادامه داد: امام موسی صدر برخلاف بسیاری از افراد مذهبی، عنصر ملی گرایی را نیرویی مقوم و مکمل و عشق به وطن را بخشی از ایمان می داند. به عقیده او وطن، زمینه پویایی انسان و اسلام، نوعی نگرش به هستی و زندگی است. به عقیده او ملیت با قومیت منافاتی ندارد و ملت یعنی وجود وحدت فکر و رسالتی واحد که برای رسیدن به اهدافی مشترک تلاش می کنند.
سرپرست موسسه حکمت و فلسفه ایران ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی، عنصر ملیت در میان ما ایرانی ها تضعیف شده است. عناصر ملیت عبارتند از فرهنگ، تاریخ، سیاست و سرزمین. از جمله پیامدهای منفی این تضعیف ملیت می توان به عدم استقبال از خرید کالای ایرانی، هجوم برای خرید ارز و کالاهای غیرضروری، تبدیل موضوع قومیت از فرصت به تهدید، احساس عدم تعلق نسبت به ایران و… اشاره کرد.
ذکیانی اضافه کرد: در برخی مواقع برای ما ملیت بسیار مهم تلقی می شود ولی در عمل می بینیم که ملیت ما کوبیده شده است و بسیاری از شخصیت های ملی ما تحقیر شده اند.
این استاد دانشگاه افزود: به عنوان مثال ما در مورد مسئله ای مثل خلیج فارس هرگز حاضر نمی شویم آن را به خلیج عربی یا خلیج اسلامی تغییر دهیم ولی به طور کلی می بینیم که ملیت ما در موارد دیگری تضعیف شده است. نتیجه بحث من اینکه اگر بتوانیم به ملیت توجه و آن را تقویت کنیم، موفق می شویم تعلق به میهن، وطن و غیره را هم نهادینه کنیم. در چنین صورتی هیچ جناح سیاسی منافع ملی را بر جناح سیاسی خود ترجیح نمی دهد.
وی به متولیان بحث فلسفه برای کودکان گفت: امروزه شاهد راه اندازی بحث فلسفه برای کودکان در مدارس هستیم ولی آموزش دهندگان این بحث نباید از این موضوع غفلت کنند که در کنار نقادی به کودکان، نقد پذیری هم آموزش دهند. ما باید به فرزندان خود بیاموزیم که اشتباه کردن جزء ذاتیات انسان است و چیزی که باید از آن بپرهیزیم تکرار آن اشتباه است.
**فرهنگ تربیت بر بهبود وضعیت معیشت مردم استوار است
همچنین در این همایش پژوهشگر آثار امام موسی صدر می گوید: فرهنگ تربیت در کلام امیرالمومنین بر بهبود معیشت مردمان استوار است و امام صدر نیز از این روش استفاده می کند. به همین دلیل ما او را واقع‌گرا می‌دانیم
وی در دومین پنل تخصصی همایش مدرسه تربیتی امام موسی صدر تحت عنوان دریافت های تربیتی امام موسی صدر از قرآن گفت : به عبارتی امام صدر واقع‌گرایی را با آرمان‌گرایی درهم تنیده است. به زعم من امام صدر بسیار بلند همت است. این از ویژگی‌های مهمی است که در حوزه تعلیم و تربیت به آن معتقدیم. او معتقد است به این فرمایش امام سجاد(ع) که خدای متعال امور عالی را دوست می‌دارد و از امور سطح پایین کراهت دارد. امام صدر راضی نیست که صرفا دغدغه معیشت را رفع کند و هویت انسانی شاگردانش نیز برای او بسیار اهمیت دارد.
علیرضا هزار گفت: ما هنوز مدرسه تربیتی امام موسی صدر نداریم و شاید دقیق این بود که درج می‌کردیم سیره یا منهج تربیتی امام موسی صدر. مدرسه به عنوان یک جریان مطرح است و به این معنا ما مدرسه تربیتی امام صدر نداریم. بنابراین امروز از روش تربیتی امام صدر صحبت می‌کنیم.
وی افزود: روش تربیتی قرآنی امام صدر چنین بود؛ واقع‌گرا و در عین حال آرمانگرا بود. مربی بود و نه رییس. دیدش جهانی بود، اما در منطقه خود عمل می‌کرد. بلنداندیش و بلند همت بود و از خانواده‌ها آغاز کرد. نمی‌گفت بروید، می‌گفت بیایید با هم برویم. مدارا داشت و به کار خود ایمان داشت.
این پژوهشگر آثار امام موسی صدر گفت: امام صدر در زمین زیست می‌کرد، بنابراین طبیعی است که واقع‌گرا باشد. امام صدر استشهاد می‌کند که خدای این خانه را بپرستید، خدایی که شما را از گرسنگی و هراس ایمن می‌دارد. امام صدر تعبیر لطیفی از این آیه دارد که شما خدایی را می‌پرستید که گرسنگی را از میان شما برمی‌دارد و هم ترس را از بین می برد. بنابراین امام صدر اقتصاد را مهم می‌داند و نگاهش این است که جوان زمانی صدای مو‌‌ذن را نخواهد شنید که گرسنگی امانش را بریده باشد.
**تربیت باید مبتنی بر اصول دینی باشد
حجت‌الاسلام مسعود آذربایجانی، عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز گفت: توجه به ابعاد اجتماعی تربیتی و سویه‌های در آیات قرآن از ویژگی‌های تفکر تربیتی امام موسی صدر است.
وی افزود: به عنوان مثال امام صدر پاداش و عقاب را محدود به آخرت ندانسته و آن را در این جهان نیز معتبر می داند. در بحث انفاق، انسان نتایج انجام دادن یا ندادن آن را در همین دنیا خواهد دید. اگر به نیازمند کمک کردیم، زندگی اجتماعی امروز ما نیز بهبود پیدا می‌کند. این برداشتی است که امام صدر ۵۰ سال پیش انجام داد اما ما امروزه به آن نیازمندیم.
آذربایجانی در ادامه افزود: امام موسی صدر در برداشت‌های تربیتی از قرآن با شواهد علمی آن برداشت‌ها را اثبات می‌کند. به عنوان مثال در برداشتی از آیات سوره ذاریات می‌گوید که قرآن کتاب هدایت، دین و تربیت است نه کتاب فیزیک و شیمی. به همین دلیل است که وقتی شواهدی علمی از عالم را می‌دهد صرفا برای تذکر به انسان‌ها برای تامل و تدبیر در هستی است تا از آن به خشیت و فروتنی دربرابر خداوند برسند.
وی عنوان کرد: امام موسی صدر اعتقاد داشت که ما باید تربیت را مرتبط به قواعد منتج از اصول دین کنیم. ترجیع بند تربیت‌های ما باید بر اساس عدل و حق باشد که مسئله‌ای بسیار حائز اهمیت است. امام صدر از آیه میزان برداشت می‌کند که تمام عالم بر اساس قواعد منظم است و نظم همان عدالت است. این روش تربیتی سه نتیجه دارد: نخست اینکه این مدل از تربیت در هستی تا به ابد امتداد پیدا می‌کند. دیگر اینکه احساس همراهی با هستی و جهان به تربیت شونده می‌دهد و سومین نتیجه این است که احساس اعتماد به نفس به تربیت شوندگان می‌دهد.
**انتقاد از تربیت فردگرایانه دانش آموزان در آموزش و پرورش
معصومه عبدلی به عنوان سخنران بعدی این نشست گفت: من دو رویکرد را در روش امام صدر بیان می‌‌کنم که بدون توجه به آنها هیچ اتفاقی در نظام تعلیم و تربیت ما نخواهد افتاد. ما باید نوع نگاهمان را به انسان تصحیح کنیم تا روش‌های تربیتی ما هم تغییر کند. امام موسی صدر می‌گوید که ادیان باید در خدمت انسان باشند و این حرف بسیار بزرگی است. دین باید به انسان تعظیم کند و خادم او باشد.
وی افزود: اگر بخواهیم بر مبنای روش امام صدر در آموزش و پرورش حرکت کنیم باید نگاه ما به انسان در دیدگاه‌های تربیتی‌مان تغییر کند. امام صدر بدون خشونت انسان‌ها را تربیت کرده است. یکی از رویکردهای مهم امام صدر اجتماع محوری اوست. همه حضور امام صدر در عرصه اجتماع است.
وی ادامه داد: امام صدر همه رذیلت‌ها و فضیلت‌های اخلاقی را اجتماعی تفسیر می‌کند. هنگامی که ما غیبت می‌کنیم شخصی را که یک امکانی برای جامعه است، از آن می‌گیریم. جامعه‌ای که اعتماد و اطمینان در مردمش نسبت به همدیگر وجود نداشت به سادگی از هم می‌پاشد. بنابراین رذیلت اخلاقی غیبت، اجتماع را به نابودی می‌کشاند. ما باید در نظام آموزش و پرورش دقت کنیم که فرزندان را اجتماعی بار بیاوریم.
عبدلی اظهار کرد: مبنای دوم عملگرایی امام صدر است. بین نظر و عمل امام صدر تفاوتی وجود نداشت، اما در جهان اسلام متاسفانه بین حکمت نظری و حکمت عملی مانند ارسطو تفکیک قایل شدند، اما حتی در آیات خدا نیز نظر از عمل جدا نیست. در کمتر آیه‌ای از قرآن کریم ذکر ایمان بدون اشاره به عمل یعنی کار نیک، آمده است. این تفکیک پس از انقلاب در تعلیم و تربیت ما آسیب جدی بوجود آورده است.
این پژوهشگر آثار امام موسی صدر گفت: همه معلمان گمان می‌کنند که هرچه مباحث نظری را مدام تکرار کنند بیشتر در مغز دانش آموزان فرو می‌رود. ما مدام بچه‌ها را مجبور می‌کنیم که آیات بسیاری از قرآن را حفظ کنند. در صورتی که خداوند در قرآن نظر دیگری دارد. موضوع امام صدر هم شبیه قرآن و سخن ائمه است.
وی افزود: امام صدر درباره شب قدر می‌گوید که این باوری خرافاتی است که اعتقاد داریم شب قدر همه تقدیر ما نوشته می‌شود. تقدیر ما از آنچه تاکنون انجام داده‌ایم به دست می‌آید. امام صدر همه مباحث نظری‌اش نیز در حوزه مسائل معتنابه و مورد نیاز جامعه بوده است. او آنچه را که به آن اعتقاد داشته و بیان کرده به آن عمل کرده است.
**۹۴۸۷**۱۶۰۱**
انتهای پیام/