در سلسله گفت وگوها با شخصیت های سیاسی، این بار به سراغ یکی از چهره های شاخص جریان اصولگرا رفته است. مهندس «مهدی چمران» 76 ساله رئیس سابق شورای شهر تهران و نایب رئیس فعلی جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (جمنا) در این گفت وگو درباره مسائل کشور، جلسات جمنا و اتفاقات شورای شهر سخن می گوید.

چمران هنوز هم باعلاقه و حساسیت در مورد شهر تهران و شورای شهر سخن می گوید و با قاطعیت از عملکرد خود در شورا دفاع می کند. او در پاسخ به انتقادات درباره بدهی های شهرداری و تخلفات شهردار وقت تهران می گوید بیایند مدارک و مستندات ادعاهای خود را نشان دهند…
متن گفت وگو با مهدی چمران را در ادامه می خوانید.

**به طور جدی وارد انتخابات نشده ایم

ایرنا: در جلسات جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (جمنا) چه می گذرد؟

چمران: 25-26 عضو شورای مرکزی جمنا هفتگی و ماهیانه به طور مستمر جلساتی برگزار می کنند. گاهی اوقات جلسات هیات رئیسه دو بار در هفته تشکیل می شود. همچنین کمیته های جمنا مانند کمیته اقشار جلساتی برگزار می کند. از گذشته در جلسات مشورتی شورای راهبردی اشخاص مختلف دعوت می شوند و موضوع انتخابات از مسائلی است که تاکنون ورود جدی به آن نکردیم ولی برخی اوقات این موضوع هم بررسی می شود. جلسات شورای مرکزی و هیات رئیسه مخفی نیست اما بدون حضور رسانه ها برگزار می شود گاهی اوقات از خبرنگاران برای پوشش جلسات عمومی دعوت می کنیم.

ایرنا: آیا جمنا میان اصولگرایان وفاق ایجاد کرده است؟

چمران: جمنا تلاش می کند این کار را انجام دهد همانطور که در انتخابات گذشته موفق شد. امیدوارم همین مسیر را دنبال کند. بیشتر مباحث ما در جمنا بررسی مشکلات و کمک به مردم و دولت برای حل مسائل کشور است.

ایرنا: نقش آقای ابراهیم رئیسی در این جلسات چیست؟

چمران: علاوه بر رئیسی، بیشتر نامزدهای دوره های مختلف دعوت می شوند در جلسات شورای راهبردی شرکت کنند.

ایرنا: و نقش قالیباف…

چمران: نمی توانم بگویم قالیباف در جمنا هست یا نیست. افرادی چون آقایان رئیسی و قالیباف به عنوان عضو در جمنا حضور ندارند. از آنها در شورای مرکزی دعوت می شود برخی اوقات خودشان ما را دعوت می کنند و جلساتی را برای حل مسائل تشکیل می دهند «اگر چه آنها عضو نیستند اما هماهنگی دارند»

ایرنا: گفته شده شما قصد دارید از حوزه انتخابیه ساوه نامزد انتخابات یازدهمین دوره مجلس می شوید.

چمران:«نه، من درهیچ انتخاباتی دیگر شرکت نمی کنم.»

ایرنا: راه حل شما برای حل مشکلات اقتصادی چیست؟

چمران: من اقتصاد دان نیستم و تئوری در این زمینه ندارم آنچه از کارشناسان دیدم و شنیدم را نقل می کنم می دانم حل مشکلات اقتصادی عملی است.

ایرنا: در جایی گفتید سیف (رئیس کل سابق بانک مرکزی) رفت ولی هنوز سیاست های او باقی است.

چمران: چه فرقی می کند سیف باشد یا همتی، وقتی می بینیم همان سیاست ها ادامه دارد. به دوست و همکار قدیمی خودم، دکتر همتی که با هم در وزارت ارشاد بودیم، ارادت دارم او هم اگر بخواهد سیاست های گذشته را ادامه دهد نتیجه ای بهتر از دیگران نخواهد داشت. مگر اینکه سیاست ها و راهبردها نه در بانک مرکزی بلکه در دولت عوض شود.

ایرنا: سهم دولت احمدی نژاد در شکل گیری مشکلات کنونی کشور چقدر است؟

چمران: کارنامه دور اول ریاست جمهوری احمدی نژاد مثبت بود اما وضع تحریم ها در دور دوم ریاست جمهوری وی منجر به بروز مقداری نابسامانی اقتصادی شد ولی با الان قابل قیاس نیست.

ایرنا: می گویند دولت حسن روحانی وارث تحریم هایی است که در دوره احمدی نژاد علیه ایران تصویب شد.

چمران: تحریم ها از ابتدای انقلاب بوده است…

ایرنا: ولی آن تحریم ها فصل هفتمی شورای امنیت نبوده است.

چمران: مگر تحریم ها از سال 1982 میلادی آغاز نشد؟ این تحریم ها باعث شد ما مقداری به جلو حرکت کنیم. فکر می کنم فروش کمتر نفت در بلندمدت به نفع ما باشد درست است که درآمدمان کاهش می یابد ولی ما ثروت های خدادادی کشور را به شکل خام می فروشیم اگر خام فروشی نکنیم سه برابر درآمد عاید ما می شود باید این راه را دنبال کنیم.

ایرنا: چشم انداز شما از آینده چیست؟

چمران: «موافق این روند نیستم اصلا فکر نمی کنم ادامه پیدا کند، چون برای ما مشکل آفرین می شود. اگر این روند اصلاح شود چشم انداز آینده روشن است و می توانیم این مشکلات را حل کنیم. بررسی ها نشان می دهد 20 درصد این مسائل به تحریم ارتباط دارد تحریمی که هنوز شروع نشده است چون بسیاری از مشکلات خودساخته است. علتش هم بی تدبیری، پیشگیری نکردن و منفعت طلبی گروه اندکی که توان مالی دارند و دستشان به جایی می رسد، [این افراد] دغدغه ملت و کشور را ندارند یا کم دارند»

ایرنا: شفافیت و انتشار اسامی برخی مفسدان و رسیدگی نکردن به اتهامات آنها به اعتماد عمومی لطمه نمی زند؟

چمران: درست است که مفسدان باید محاکمه بشوند و قاطعانه به سزای اعمالشان برسند اما بحث اصلی این است که نگذاریم مفسدان کشور را به فساد بکشانند. دولت، مجلس و قوه قضاییه از به وجود آمدن این مفاسد پیشگیری کنند نه اینکه دست متخلفان باز باشد هرکاری خواستند بکنند بعد ما آنها را بازداشت کنیم. پیشگیری بهتر از درمان است. متاسفانه مجلس به جای پیشگیری و نظارت، با ورود به برخی موضوعات وقت خود را تلف می کند مانند سخنرانی های که در مجلس انجام می شود به جای حل مشکلات مردم، مسائل را به برخی موضوعات سیاسی گره می زند. «اگر بخواهند مردم را به ستوه بیاورند تا مشکل خود را حل کنند [این] کار خطرناکی است. ممکن است به هم پاشیدگی بیانجامد… مثلا نارضایتی مردم بالا برود بعد بگویند راه حلش مذاکره [با آمریکاست]… همانی که ترامپ در دیدار با شیخ کویت می گوید که آشوب ایران را [فرا]گرفته یا قبلا گفته بود به جایی می رسانیم که بیایند به ما زنگ بزنند مذاکره کنیم او این مسیر را دنبال می کند او دارد فشار می آورد. ولی فشار داخلی، بیشتر از فشار ترامپ است چه دانسته یا ندانسته این هماهنگی بخواهد به وجود آید یعنی در زمین دشمن بازی کردن است»
ایرنا: گفته بودید ترامپ نفهم نیست با برنامه عمل می کند.
چمران: او تاجری حسابگر است درست است که با وقاحت کار می کند ولی سعی می کند این گونه خود را نشان دهد.
ایرنا: نظر شما نسبت مواضع جبهه پایداری چیست؟

چمران: این جبهه یکی از احزاب و گروه های سیاسی با اعتقادات محکم است. زیاد به اصولگرا و اصلاح طلب باور ندارم بیشتر به انقلابی و غیرانقلابی باور دارم غیرانقلابی ها کسانی هستند که به نظام و انقلاب اعتقاد ندارند مانند افرادی که به خارج رفتند و علیه جمهوری اسلامی فعالیت می کنند.

ایرنا: نظر شما نسبت به شعاری با مضمون ‘استخر فرح در انتظارت ‘چیست؟

چمران: این موضوعات حاشیه ای است و توجهی به آن نمی کنم. نوعی داستان سازی برای فراموش کردن مسائل اصلی است. آن چیزی که در قم گذشت مسائل اصلی اش اختلاف نظرها در حوزه بود. یادم است در جریان اختلافات گروه های سیاسی در زمان ریاست جمهوری بنی صدر، دکتر چمران می گفت سعی کنید این اختلافات سیاسی به درون جبهه ها کشیده نشود. ما هم نباید به این بهانه، وحدت و انسجام ملی را برهم بزنیم.

**مستندات را نشان دهند

ایرنا: یکی از انتقادهای که به شما می شود این است که در زمان ریاست شورای شهر، اجازه قرائت و رسیدگی به تخلفات قالیباف (شهردار وقت تهران) را ندادید.

چمران: رسیدگی به تخلفات را سازمان بازرسی کل کشور و بازرسی شهرداری انجام می دهند. مهمترین کاری که کردیم که الان متاسفانه متوقف یا کند شده است بحث حسابرسی ها بود الان نمی بینید یک حسابرسی در صحن شورا قرائت شود. در گذشته 5-6 نفر از حسابرس های شورای شهر که از سازمان حسابرسی آمده بودند کل شهرداری را زیر نظر داشتند و هر ساله نه تنها شهرداری تهران بلکه سازمان و شرکت های وابسته به شهرداری را حسابرسی می کردند ما هر دو سال آنها را عوض می کردیم. این افراد به طور علنی در صحن شورای شهر گزارش های خودشان را قرائت می کردند. در دوره چهارم که دوطیف به شکل متعادل کرسی های شورا را در اختیار گرفته بودند کوچکترین اشکال مانند قطع یک اصله درخت را در صحن شورا به شکل مستند مطرح می کردند این گزارش به همراه پاسخ ها در رسانه ها منتشر می شد.

اینکه گفته می شود اجازه نمی دادم، نوعی بی انصافی است در نطق پیش از دستور هر جلسه هرکسی فرصت داشت آزادانه صحبت کند حتی خود من مسائلی را مطرح می کردم که خوشایند شهردار نبود. همانطور که حضرت آقا فرمودند «من اکثر انتقادهای خود را خصوصی مطرح می کردم گاهی اوقات در گوشی ضرورتی نداشت مجبور بودم آشکارا مطرح کنم» بسیاری از مشکلات را قبل از اینکه در سیستم وارد شود و به منطقه برود رسیدگی می کردم حتی مواردی چون تخلفات ساختمانی یا قطع درختان را بررسی می کردم. یکی از اهالی «مرادآباد کن» یک شب به من زنگ زد و از قطع درختان خبر داد. نیمه شب خودم را به محلی رساندم که متعلق به یکی از مسئولان بود و تنهایی جلوی قطع درختان را گرفتم.

آخر شب (یکی از روزها) همراه یکی از دوستان به اطراف خیابان سعدآباد رفتیم و از دیوار ساختمان نیمه کاره یکی از نهادها که تخلف داشت، بالا رفتم و علیرغم فشارها یک سال جلوی فعالیتش را گرفتم. شهردار منطقه را به دلیل اینکه مجوز داده بود به دادگاه معرفی کردم اما الان آن بنا ساخته شده است.

چند روز پیش به یکی از شهرداران گذشته که فرد خوب و متخصصی است و به او اعتماد دارم زنگ زدم و پرسیدم چکار می کنی، گفت هفته ای 2-3 روز دادگاه می روم. گفتم برای چی، گفت برای همان نامه هایی که نوشتی و امضا کردی. او نامه هایی را می گفت که تعدادی از آنها را من، سالاری و تندگویان 3 نفری در کمیسیون معماری امضا می کردیم چگونه این کار را می کردیم، با سیستم آنلاین تمام رای ها و پروانه های که شورای معماری منطقه می داد همان لحظه چک می کردیم و اگر تخلف داشت تلفنی به آنها می گفتیم جلویش را بگیرند. بعضی ها را با نامه دست نویس و شماره شده توسط سیستم برای شهردار تهران و منطقه می فرستادیم و اگر دنبال نمی شد به سازمان بازرسی اعلام می کردیم همین چند روز پیش اعلام کردند. 35 شهرداری و شهردار در سازمان بازرسی پرونده دارند.

ما نمی آمدیم داد و فریاد کنیم که نامه نوشتیم یا فلان کار را کردیم، چون کار فراوان بود و وقت نمی کردیم درباره اش حرفی بزنیم. در طول این سال ها حتی یک کتاب از گزارش عملکردمان منتشر نکردیم حالا اعضای شورای شهر برای عملکرد یکسال گذشته خود می خواهند کتاب چاپ کنند. بعدها مصوبات را نه به شکل کتاب عمومی بلکه به شکل رسمی به عنوان سند منتشر کردیم که الان می توانید آن را در سیستم ببینید. سیستمی که مجلس حتی برای انتشار لوایحش آن را در اختیار ندارد.

ایرنا: این موارد شامل قالیباف هم می شد؟

چمران : این موارد اصولا باید به شهردار گفته شود. برای سرعت عمل با آقای قالیباف توافق کرده بودیم که 50 درصد موارد به شهردار منطقه بدهیم و رونوشت آن را به قالیباف می دادیم تا در جریان باشد.

ایرنا: پس از قالیباف برخی رسانه ها اعلام کردند در زمان او چهارهزار و 200 نفر از اقوام مداحان و مسئولان لشکری استخدام شدند و به تازگی هم معاون توسعه انسانی شهرداری تهران گفته است دوهزار و 724 نفر از نیروهای شهرداری بدون آنکه کارت بزنند حقوق دریافت می کردند، آیا این تخلفات در آن زمان دیده شد؟

چمران: از استخدام 4200 و کارت نزدن و حقوق دریافت کردن اطلاعی ندارم. رویه در شورا این بود که همه باید کارت بزنند. در شورای قبلی با اعضا توافق کردیم اعضا ساعات کار خود را در شورا اعلام کنند تا با تایید رئیس شورای شهر به او حق الجلسه بدهند طوری که به عده ای بر خورد. به آنها گفتم چه خوشتان بیاید یا نیاید این قانون مصوب مجلس است و ما ملزم به اجرای آن هستیم. فرمی درست کرده بودیم که در آن ساعت کار را می نوشتند. بیش از 70 ساعت کار قانونی ما بود همه حتی مشاوران هم باید ساعت کار خود را اعلام می کردند. به خاطر دارم دکتر نجفی به جای 70 ساعت 45 ساعت نوشته بود یا دکتر شیبانی برخی اوقات کمتر از هفتاد ساعت می نوشت تا این حد دقت وجود داشت…

ایرنا: شما این موضوع را رد می کنید؟

چمران: رد نمی کنم لذا می گویم باید بررسی شود. در زمان حضور من در شورای شهر تا جایی که ممکن بود یا اگر کسی گزارش می کرد موضوع را بررسی می کردیم.
در مورد استخدام ها بگویم ما هر دو سال برای تبدیل وضعیت برخی کارکنان از قراردادی به رسمی آزمون برگزار می کردیم. افرادی بودند که 20 سال در شهرداری کار می کردند مثلا طرف شهردار منطقه شد ولی هنوز قراردادی بود این از نظر سازمانی درست نیست. هر سال دو هزار نفر با آزمون تبدیل وضعیت می شدند این امتحانات زیر نظر سازمان سنجش و در دانشگاه امیرکبیر 4-5 بار برگزار شد و خودم بارها برای بازدید به آنجا می رفتم.

شهرداری با جاهای دیگر یک فرقی دارد این سازمان مقدار زیادی نیروی عملیاتی دارد که وجودشان برای پاکیزگی شهر ضروری است برای استخدام این نیروها نیازی به مدرک بالاتر از دیپلم ندارد اینکه گفته می شود سواد نیروهای استخدام شده پایین است به این خاطر است. البته روی سطح تحصیلات توجه بیشتری می کردیم. پس از آزمون اسامی قبول شدگان را در سایت می گذاشتیم بعد آن دو هزار نفر که از قبل جزو شهرداری بودند را رسمی کردیم. از گذشته هم 15 هزار نفر از پرسنل 65 هزار نفری شهرداری رسمی بودند. دفعه آخر هم همینطور بود از سال قبل از آنها امتحان گرفته بودیم و پس از اعلام نتایج، عده ای را رسمی کردیم و هیچ کس را اضافه نکردیم.

ایرنا: اینکه گفته می شود در دوره قالیباف 55 هزار میلیارد تومان بدهی برای شهرداری تهران به ارث گذاشته شد، واقعیت دارد؟

چمران: من و دوستانم چندین بار گفته ایم این بدهی حدود 15 هزار میلیارد تومان یا 15 هزار و پانصد میلیارد تومان است. به آنها گفتیم بیایند، نشان دهند و بنشینند و بحث کنند. دقت کردم و دیدم پروژه های نیمه تمام و بدهی های سال آینده را جزو بدهی ها گذاشته اند در حالی که باید بدهی همان سال را در نظر می گرفتند. چون بدهی های سال آینده را با چک های درآمد همان سال حساب می کنند. همیشه گفته ام بیایند مدارک و مستندات خود را نشان دهند.

ایرنا: مصوبه برج باغ ها…

چمران: باید بگویم ما مصوبه ای به اسم برج باغ ها نداریم قبل از آمدن به شورا تا بعدها به مشکلی برخوردیم و آن جاهایی بود که درخت داشت ولی به آن باغ نمی گفتند، مانند منطقه ای مشجر در جماران با وسعت 5 هزار متر مربع موسوم به باغ خسروشاهی. به شهرداری گفتیم بیاید این باغ را بخرد و از دو ساختمان آن استفاده کند چون کسی الان نمیاد باغ به آن بزرگی را بخرد و نگه دارد. همین آقای یزدانی که الان معاون خدمات شهری است و آن زمان شهردار منطقه یک بود بهتر از من می داند. حدود 6-7 قطعه از این باغ های بزرگ را فقط در یک سال خریداری کردند و بودجه اش را ما تامین کردیم.
ساماندهی باغ های 300 هکتاری منطقه کن که اکسیژن هوای تهران را تامین می کند با تهیه طرح جامع تصویب کردیم. برمبنای آن باغ ها به 5 هزار متر مربع تفکیک می شدند چون آنها می گویند کنار این باغ ها، منطقه 2 است منطقه ای که هیچی ندارد ولی زمینش متری 10 میلیون است ولی منطقه کن به دلیل اینکه فضای سبز و باغ است قیمتش به یک میلیون هم نمی رسد. در این طرح قرار بود این باغ ها برای بازدید گردشگران ساختمان های 2-3 طبقه ای ایجاد شود. این طرح به مدت یکسال در ماده پنج بررسی شد. در کمیسیون هم من و هم آقای قالیباف گفتیم با اجرای این طرح فضای سبز کن از بین می رود. پیشنهاد دادیم که همه این زمین ها را خریداری کنیم و « همه را فریز کنیم برای شهرداری. به همین دلیل برخی دوستان خوب ما در منطقه کن دلخور هستند که چرا ‌نگذاشتید این باغ ها را بسازیم.»
بعد آمدیم مطالعه کردیم و گفتیم که خودشان بیایند این کارها را بکنند اگر این باغ ها باز و آزاد باشد هر موقع خواستند بیایند در جایی که درختی وجود ندارد رستوران و سالن … بسازند. یادم هست آقای حقانی در تبصره ها پیشنهاد کرد 50 میلیارد برای خرید این باغ ها بودجه اختصاص دهند. همان موقع گفتم این مبلغ به جایی نمی رسد باید 500 میلیارد اختصاص دهیم و مورد پذیرش قرار گرفت. اما با این مبلغ حتی نتوانستند یکی از آن باغ ها را بخرند چون اهالی آنجا می گفتند این باغ ها ارزش دارند و نمی فروشیم.
تا قبل از سال 1382 پرونده خانه های شمیران را به شورا می فرستادند تا ببینند این ملک باغ است یا نه. اگر باغ بود هیچ ضابطه ای برای ساخت وجود نداشت مثلا تعداد درختان را می شمردند بعد بساز و بفروش ها می رفتند درختان را قطع می کردند. تهران از گذشته باغ شهر بوده است و ما به صاحبان همه این خانه ها نمی توانیم بگوئیم حق ساخت و ساز ندارید. آقای مختاری و سازمان فضای سبز می آمدند تعداد درخت ها می شمردند و می گفتند این تعداد درخت دارد یا این بنا باید اینطوری ساخته شود صاحب ملک به شورا اعتراض می کرد و شورا پس از بررسی رای می داد که این ملک باغ است. می رفتند دیوان عدالت اداری رای را می شکستند و می گفتند به شما ارتباطی ندارد. خودم دوبار برای باغ ها به هیات عمومی دیوان رفتم آنها می گفتند این کار در حیطه وزارت مسکن است.
در شورا، قانون حفظ و گسترش باغ ها را تصویب کردیم به شورای عالی استان ها و سپس مجلس بردیم و تا آن را با درج اصلاحاتی تصویب کنند اما در شورای نگهبان به دلیل اینکه شورای شهر نباید کار اجرایی کند با آن مخالفت کردند. با لابی و استدلال هایی که داشتیم موضوع به مجمع تشخیص مصلحت کشیده شد و در آنجا به شکل بهتری تصویب شد و به قانون حفظ و گسترش باغ ها و حفظ فضای سبز تبدیل شد.
قبل از این قانونی در این خصوص نبود و شورای شهر و شهرداری را کسی به حساب نمی آورد و در این زمینه بلبشویی بود. یادم است یک اتاق پرونده در خصوص باغ ها در شورا بلاتکلیف مانده بود در چنین شرایطی آن قانون را تصویب کردیم. البته این قانون در سال 58 در شورای انقلاب مطرح شده بود.
ما با این کار به جای نقره داغ کردن مردم و دادگاهی کردن آنها به دلیل قطع درختان، در جامعه فرهنگ کاشت درخت را تشویق کردیم. در آن زمان می گفتند مثلا 60 درصد می تواند زیر بنا و 40 درصد مابقی هم حیاط باشد و تراکم چهار طبقه بود. ما آمدیم و گفتیم بجای اینکه 60 درصد را بسازند و درختان را جابجا کنند یا پول بدهند و قطعش کند، 30 درصد زیر بنا را بسازند عموما در این 30 درصد که در بخش شمالی خانه باغ های شمیران است درختی نیست. اگر در این محدوده درختی هم بود به سازمان پارک ها می گفتیم درختان را جابجا کند اگر قطر درخت بیش از یک متر بود می گفتیم نقشه را به گونه ای طراحی کنند که این درخت در جای خود بماند. حتی می گفتیم این 30 درصد را جایی بسازند که درختی نیست ممکن بود این زیربنا وسط زمین می افتاد به جای چهار طبقه تراکم، 8 طبقه به آنها دادیم تا صاحب ملک ضرر نکند. مثلا اگر قبلا 1500 متر زیربنا در چهار طبقه و 60 درصد بود الان این زیربنا را در هشت طبقه در 30 درصد داشت. به همین دلیل بهانه صاحبان املاک گرفته شد و با این کار آنها تشویق شدند به ازای هر درختی که بین می رفت سه درخت بکارند یا براساس قطر بن درخت جریمه می گرفتیم.
برای تشویق افرادی که در 30 درصد ساختمانی هشت طبقه می ساختند، گفتیم یک طبقه دیگر هم بسازند تا بنای آنها 9 طبقه شود. اینکه می گویند برج باغ این است وگرنه اسم برج باغ وجود ندارد. ما چون نمی توانستیم این کار را بکنیم آنرا به شورای عالی معماری و شهرسازی پیشنهاد دادیم و آنها هم در طرح جامع گنجانده اند. شورای فعلی نمی تواند آن را لغو کند چون در شورای عالی معماری روی آن کار شده است. البته این مصوبه متعلق به آن زمان بود الان می توانیم آن را تعدیلش کنیم مثلا تصمیم بگیریم یک طبقه تشویقی حذف شود و اجازه ندهیم طبقات بیشتری بسازند. به نظرم اصلاح این مصوبه ضرورت دارد آقای سالاری و حقانی یادشان هست که داشتیم فکر می کردیم که آن را اصلاح کنیم منتها فرصت نشد.
با اجرای این مصوبه شکایت ها به یک دهم کاهش یافت. حتی برخی پیشنهاد 30 و 70 درصد می دادند ما هم گفتیم می توانید ولی باید 70 درصد را باغ بکنید. ببینید ما به سوی باغ ساختن پیش رفتیم. از وقتی در این دوره این مصوبه متوقف شده است دوستان نتوانستند جایگزینی برای آن پیدا کنند و هنوز دارند مطالعه می کنند چون کار ساده ای نیست. نمی شود همه وظایف را برعهده شهرداری و دولت گذاشت بلکه این خود مردم هستند که باید درخت بکارند و فضای سبز ایجاد کنند. در این مورد هرکس خواست من با او بحث می کنم مثلا یکی از ایرادهایی که من قبول دارم این است که از منظر عمومی باعث ناهمگونی ساختار فضای شهر می شود…
**فکری برای بازگشت به شورای شهر ندارم
ایرنا: برخی بر این باورند در صورت کناره گیری افشانی، احتمالا محسن هاشمی رئیس فعلی شورای شهر جای او را می گیرد و شما به عنوان عضو علی البدل به شورای شهر باز می گردید.
چمران: تصمیمات درون شورا را باید اعضا بگیرند و از جایی دیکته نشود این خطر بزرگی برای هر شورایی است. در زمان انتخاب شهردار، هم خودم و هم اعضا به تلفن ها پاسخ نمی دادیم تا توصیه ای وجود نداشته باشد. خودمان می نشستیم فکر می کردیم و تصمیم می گرفتیم. مشورت فرق دارد با اینکه دیگران تصمیم بگیرند. در مورد موضوع رفتن هاشمی به شهرداری و بازگشت من به شورا فکری نکرده ام و بعید می دانم عملیاتی شود.
**شهید چمران با کسی رودربایستی نداشت
ایرنا: قبلا گفته اید شهید چمران عضو نهضت آزادی نبود، با این اوصاف آیا نسبت مهندس بازرگان و شهید چمران استاد و شاگردی بود؟
چمران: در این مورد قبلا حرف زدم و سخنان من همانهاست.
ایرنا: مرحوم ابراهیم یزدی در پاسخ به اظهارات شما گفته است مصطفی چمران در دهه 40 یکی از بنیانگذاران نهضت آزادی در خارج کشور بوده است.
چمران: روزی که نهضت آزادی تاسیس شد اتفاقا در جلسه آنها حضور داشتم و این جلسه در ایران برگزار شد.
ایرنا: چه سالی؟
چمران: فکر کنم پس از سال 41-42 بود. عصر تاسوعا در مدرسه ای حوالی خیابان کاخ (فلسطین فعلی) جلسه برگزار شد و بیشتر انقلابی ها و مبارزان آن زمان حضور داشتند. یادم هست تابستان بود و بازرگان پیراهنش را روی شلوارش انداخته بود. موضوع تشکیل نهضت آزادی را اعلام کرد و چون دعوت عمومی کرده بودند من هم به عنوان دانشجویی که سرش برای این کارها درد می کرد در آن مجلس حضور داشتم.
ایرنا: شهید چمران هم حضور داشتند؟
چمران: همین را می خواستم بگویم اصلا آن موقع ایران نبود. همه موسسان نهضت آزادی از آقای طالقانی، سحابی، بازرگان، معین فر … حضور داشتند.
ایرنا: ولی دکتر چمران در کابینه مهندس بازرگان حضور داشت.
چمران: درابتدا معاون نخست وزیر در امور انقلاب شد چون دکتر چمران به دلیل اینکه در لبنان تجارب زیادی در جنگ های چریکی داشت به دستور امام (ره) برای تشکیل سپاه اقدام کرد و یکی از پایه گذاران سپاه بود. حتی دکتر چمران در پادگان سعدآباد یا امام علی (ع) فعلی دو دوره نیروها را آموزش داد. بعد گفتند بهتر است در هیات دولت حضور داشته باشد و جانشین ابراهیم یزدی شد که به وزارت خارجه رفته بود.
قبلا به دفتر یزدی می رفتم چون تصدی معاون نخست وزیر در امور انقلاب (قبل دکتر چمران) بود و من هم ارتباط نزدیکی با مسائل کردستان، پاوه و ترکمن صحرا داشتم. سر جریان پاوه ، دکتر چمران به واسطه مسئولیتی داشت لباس رزم پوشید و 72 ساعت ماند و محاصره پاوه را شکست و آن حماسه بزرگ را خلق کرد و پیام زیبای امام (ره) در این مورد واقعا ارزنده بود و آن حادثه که در فیلم «چ» گوشه هایی از آن را نشان داد…
ایرنا: انتقادی به فیلم «چ» ندارید؟
چمران: فیلم خوبی است اگر هم انتقادی داشته باشم خصوصی است. اگر این فیلم را نمی ساختند ما همین را نداشتیم ولی جای اصلاح و انتقاد دارد که در فیلم های بعدی باید رفع شود.
بعد از بازگشت دکتر چمران به تهران به دستور امام وی به وزارت دفاع رفت و زمانی که همه وزیران کابینه بازرگان رفتند فقط دکتر چمران در مسئولیت خود ماند تا اینکه از حوزه انتخابیه تهران به عنوان نماینده مجلس انتخاب شد.
ایرنا: نسبت میان دکتر چمران و بازرگان…
چمران: باهمه آنها دوست بود ولی نسبت سازمانی با آنها نداشت. به بازرگان علاقه مند بود و احترام می گذاشت نامه های بسیار خوبی برای او می نوشت که منتشر هم شده است در آن نامه ها حوادث لبنان را توضیح داده است. اما شهید چمران وقتی احساس می کرد چیزی درست نیست بی رودربایستی مطرح می کرد مانند استعفای بازرگان در قم، که دکتر چمران به آنجا نرفت و نامه را امضا نکرد.
مورد دیگر فروش فانتوم ها و جنگنده اف 14 به پاکستان بود او به عنوان معاون نخست وزیر نخستین فردی بود که مقابل این کار ایستاد. او به خدمت امام (ره) رسید و آن زمان حضرت آقا در عقیدتی و سیاسی وزارت دفاع بودند و این موضوع را با ایشان مطرح کرد. دکتر چمران نامه 12 صفحه ای به من داد و گفت پاسخی برای آن بنویسیم و جواب را خدمت امام (ره) برد و ایشان هم فروش جنگنده ها را ممنوع کرد.
استدلال آنها در فضای آنروز این بود که می گفتند با کسی جنگ نداریم و این هواپیماها پر خرج هستند و نیازی به آن نداریم. قرار بود به ثمن بخس به شکل قسطی هر کدام را به قیمت 5 میلیون دلار به پاکستان بفروشند. این کار دکتر را به شدت عصبانی کرد و گفت اگر این هواپیماها را نمی خواهید به من بدهید تا در لبنان با آن بجنگیم حتی خلبان های شجاع نیروی هوایی اعلام آمادگی کردند.
نه تنها آن، دکتر در پی بازگرداندن یک هلیکوپتر بزرگ «شینوک» حامل لوازم هلیکوپترهای ارتش در ایتالیا بود. لوازمی که پولش را داده بودیم. این هلیکوپتر از آمریکا به ایتالیا رفته بود که به ایران بیاد ولی انقلاب شده بود و نیامده بود. شهید چمران کلی تلاش کرد این لوازم را به ایران برگرداند.
نیروهای ایرانی مستقر درعمان که پس از جنگ ظفار ، بعد از انقلاب تجهیزات خودشان را گذاشته و برگشته بودند. وزیر دفاع عمان به دکتر چمران گفته بود اگر این تجهیزات را نمی خواهید آنها دریا می ریزیم. دکتر چمران هم به رغم توطئه ها و فضاسازی ها تمام سلاح ها را با هواپیما به ایران برگرداند که کلی در جنگ به دردمان خورد. در گذشته برای خرید تجهیزاتی چون خمپاره «61 تامپلا» به رژیم صهیونیستی پول داده بودند، شهید چمران در پی این بود این پول ها بازگردانده شود. به دنبال پول خرید زیردریایی از آلمان بود چون آلمان ها زیر دریایی را تحویل نداده بودند و مرحوم صادق طباطبایی را چندبار برای حل این موضوع به آلمان فرستاد…
ایرنا: هم اکنون چه سمتی دارید؟
چمران: در دانشگاه تدریس می کنم.
ایرنا: چه دغدغه ای دارید؟
چمران: دغدغه من گرفتاری های شدید مردم و مشکلات مملکت است واقعا ناراحت هستم. در دیدار با شخصیت ها در این مورد بحث می کنم. با اینکه زندگی ساده و معمولی دارم هزینه های زندگی سخت است، چه رسد به کارگران و کارمندان و جوانان توانمندی که بیکارند.
خوشبختانه مردم به من لطف دارند جدی می گویم هر جایی که می روم حتی افرادی که با من مخالف هستند به دلیل اینکه برادر شهید چمران هستم به من بسیار احترام می گذارند هر چند خود را شایسته این احترام نمی دانم.