صافی، گروه بین الملل: سایت تحلیلی نشنال اینترست اخیرا مقاله ای با قلم «سام دننی» منتشر نموده که نویسنده آن معتقد است: خروج امریکا از برجام و اعمال تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران باعث ایجاد شکاف میان اتحادیه اروپا و ایالات متحده شده است.

متن کامل مقاله در ادامه آمده است.

بسیاری از متحدین ایالات متحده امریکا با ارزیابی واشنگتن از دیکتاتور خطرناک «صدام حسین» در سال ۲۰۰۳ موافقت کردند اما برخی از آنها مانند فرانسه و آلمان، با استفاده از نیروی نظامی برای حل مسئله مخالف بودند. این اختلاف نشان دهنده  کاهش چشمگیر روابط بین اتحادیه اروپا و امریکا بود. در حال حاضر همانطور که تنش ها بین امریکا و ایران افزایش می یابد، واشنگتن شکاف جدی دیگری با متحدان اروپایی خود تجربه می کند، موردی که می تواند به قدرت مالی ایالات متحده امریکا در سطح جهانی آسیب زند.

حمله به عراق منجر به ایجاد بحران در روابط اتحادیه اروپا – واشنگتن شد زیرا فرانسه و آلمان به شدت مخالف استفاده از زور برای جلوگیری از دستیابی عراق به سلاح های کشتار جمعی بودند. در عوض، آنها به دنبال استفاده از دیپلماسی بودند و شواهد توسعه سلاح های کشتار جمعی توسط عراق را زیر سوال بردند این در حالی است که  ایالات متحده امریکا ادعا می کرد ایجاد یک دولت دموکراتیک منجر به شکوفایی دموکراسی در منطقه خواهد شد.

در نتیجه روایتی از خیانت فرانسه و آلمان در ایالات متحده امریکا گسترش یافت و حمایت اروپا از رهبری ایالات متحده در صحنه جهانی کاهش یافت. در آن زمان، تهاجم  به عراق بین کشور های اروپایی شکاف ایجاد کرد. با گذشت شانزده سال  از حمله به عراق، اکنون اروپایی ها به اتفاق آراء حمله نظامی علیه ایران را اشتباه بزرگ یکجانبه گرایی ایالات متحده امریکا می دانند.

 ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا و ایران از قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۱۶ تاکنون در حال مشاجره و چانه زنی هستند. اما اقدام اخیر ایران جهت نقض برجام و ضبط تانکرهای نفتی انگلیس در خلیج فارس همراه با اعزام سربازان آمریکایی برای اولین بار از زمان جنگ عراق به عربستان سعودی تنش های بین اتحادیه اروپا و واشنگتن را بیش از پیش افزایش داده است.

به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، دونالد ترامپ به طور مکرر از برجام که در زمان دولت اوباما به امضاء رسیده بود، انتقاد کرد تا از تولید سلاح هسته ای توسط ایران جلوگیری کند. او ادعاهای جمهوریخواهان مبنی بر اینکه توافق نامه  هسته ای ایران بسیار محدود بوده و به اندازه کافی محکم نیست را بارها تکرار کرد این در حالی است که از نظر اروپایی ها برجام موفقیت آمیز بود.

اعلامیه رئیس جمهور ترامپ در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ مبنی بر اینکه ایالات متحده امریکا رسماً از برجام خارج می شود و تحریم های گسترده اقتصادی یک جانبه را مجدداً علیه ایران اعمال می کند توسط توسط فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و روسیه که عزم خود را برای پایبندی به توافق اعلام کرده بودند، مورد انتقاد قرار گرفت.

در طی یک سال گذشته واشنگتن تلاش نموده ایران را به شدت تحریم و تحت فشار قرار دهد این در حالی است که اتحادیه اروپا سعی نموده برجام را نجات دهد.

تقریبا بلافاصله پس از خروج ایالات متحده امریکا از برجام، وزیر دارایی فرانسه به دنبال یافتن راه هایی جهت دور زدن تحریم های ایالات متحده بود و نشان داد که اتحادیه اروپا می تواند از قانون مسدود ساز برای حمایت از شرکت های اروپایی در برابر تحریم های ثانویه ایالات متحده استفاده کند. در اوت سال ۲۰۱۸، وزیر خارجه آلمان «هایکو ماس» از ایجاد مکانیسم پرداخت اروپایی مشابه سیستم ارتباطات مالی بین بانکی در سراسر جهان (سوئیفت) جهت تجارت با ایران حمایت کرد.  

در سپتامبر ۲۰۱۸، «فدریکا موگرینی» نماینده عالی اروپا در سیاست خارجی، از ایجاد کانال SPV خبر داد که به شرکتهای اروپایی اجازه می داد از تحریم های آمریکا دور شوند و تجارت خود را با ایران به امید حفظ برجام ادامه دهند. کمیسیون اروپا نیز در ماه دسامبر سال ۲۰۱۸ اقداماتی جهت افزایش نقش یورو در پرداخت های جهانی پیشنهاد داد.

مسلماً، شرکتهای اروپایی علیرغم پیشنهاد قانون مسدود ساز اتحادیه اروپا از تحریم های آمریکا تبعیت کرده اند. صدراعظم آنگلا مرکل پیشنهاد «ماس»  را رد نموده چرا که برنامه اینتسکس تا حد زیادی نمادین است و هیچ شرکتی از آن استفاده نمی کند.

اما اینکه این اقدامات در وهله اول پیشنهاد شده از اهمیت بالایی برخوردار است و تحریم های آمریکا علیه ایران بر منافع تجاری و امنیتی اروپا تأثیر زیادی گذاشته است. مقایسه هایی بین بحران فعلی با ایران و جنگ عراق انجام شده اما خطر اختلاف و شکاف اروپا و امریکا بر سر ایران بسیار بزرگتر از اختلاف و شکاف آنها در مورد جنگ عراق است.

ایجاد یک معماری مالی جایگزین می تواند منجر به بالکانیزه شدن مالی در امتداد خطوط سیاسی شود. در نتیجه، کشورهایی که مخالف سیاست های ایالات متحده هستند، بسیار راحت تر می توانند تحریم های واشنگتن را دور بزنند. از این بدتر، معماری اقتصادی بالکانیزه شده می تواند مشکلات بیشتری را در ارائه پاسخ های هماهنگ به بحران های مالی جهانی آینده ایجاد کند.

بنابراین می توان گفت شکاف فعلی بین امریکا و اروپا بر سر تهران می تواند نشان از دوره ای جدید و ناپایدار در سیاست جهانی باشد.