مسعود امین ناجی – در این روزهای سخت که درگیر گذران زندگی هستیم و با مشکلات گوناگون اقتصادی تلاش میکنیم برای ساختن جامعه و آینده بهتر ناگهان تمام فکرمان درگیر کودکان خبر کودک آزاری میشود در سرپناه امن که برای همین موضوع گفتگو کردیم با یکی از دوستان روانشناس که در حوزه کودک فعالیت می کند که میتوانید خلاصه بحث و گفتگو را در ادامه بخوانید:
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی و یك سازمان مستقل حمایت از حقوق كودكان ، سالانه بیش از پنج میلیون كودك درسراسر جهان مورد اذیت و سوء استفاده قرار میگیرند كه در ۱۴ تا ۱۷ در صد از این موارد به فوت کودک منجر می شود.
اما كودك آزاري عبارت است از آسيب يا تهديد سلامت جسم و روان، رفاه و سلامت كودك توسط والدين يا اشخاصي كه نسبت به او مسؤول هستند. اگرچه بسياري افراد مفهوم كودكآزاري را با خشونت جسمي و جنسي معادل ميدانند اما كارشناسان بر اين امر تاكيد دارند كه آزارهاي عاطفي و روحي دايرهاي وسيع از رفتارهايي را شامل ميشود كه هر روزه با كودكان صورت ميگيرد و متاسفانه كمتر كسي است كه اين موارد را در زمره كودكآزاري محسوب نمايد.
كودك آزاري به چهار نوع تقسيم بندي ميشود: كودك آزاري جسمي،كودك آزاري جنسي، كودك آزاري رواني، كودك آزاري ناشي از غفلت.
كودك آزاري جسمي
به حالت باليني كودكاني گفته مي شود كه يك بار يا به دفعات متعدد مورد ضرب و شتم و آزار عمدي پدر، مادر، قيم و يا والدين رضاعي كه مسؤوليت آنها را بر عهده دارند، قرار ميگيرند. اين آسيب رساني را «سندرم كافي» يا «سندرم كودك كتك خورده» نيز ميگويند كه علاوه بر آزار جسمي، آزارهاي رواني و ناشي از غفلت را هم شامل ميشود. در اين نوع كودك آزاري، خشونت معمولاً توسط دست صورت ميگيرد و استفاده از ابزارهايي مثل سلاح سرد و گرم معمول نيست.
كودك آزاري جنسي
تجاوز، فحشا، واداشتن، بكارگيري و يا استفاده از كودك براي هرگونه رفتار روشن جنسي و هرگونه بهرهبرداري جنسي از كودكان از مصاديق بارز اين آسيب است كه والدين يا ديگر افراد فاميل يا جامعه عامل اصلي اين آزارند.
كودك آزاري رواني
محروميت از محبت كافي و آسيبهاي مختلف رواني و بسياري از موارد به ظاهر بياهميت هم در اين طبقه آزارها ميگنجد. مواردي همچون توهين، تحقير، تهديد، تمسخر يا حتي انتخاب نام نامناسب براي كودك، بيتوجهي به مراقبت از او، بيتوجهي به نيازهاي پزشكي و درماني كودك، گوش ندادن حرفهاي او، از بين بردن اعتماد به نفس او، بغل كردن او بدون ميل كودك و بسياري ديگر از اين رفتارها در زمره كودكآزاري عاطفي و رواني به حساب ميآيد.
كودك آزاري ناشي از غفلت
زماني كه به نيازهاي عاطفي و هيجاني كودك توجهي نشود، عوارض رواني ناشي از غفلت را داريم و وقتي محروميت از نيازهاي اساسي مثل غذا، پوشاك، در معرض خطر قرار دادن كودك، عدم مراقبتهاي بهداشتي، پيش ميآيد عوارض جسمي ناشي از غفلت نسبت به كودك نمود پيدا ميكند. اين نوع كودكآزاري هم به سبب بيتوجهي و عدم آگاهي والدين آمار بالايي دارد.
وضعیت كودك آزاري در کشورهای جهان
مشکل کودک آزاری در غالب کشورهای جهان اعم از پیشرفته و در حال توسعه دیده می شود، اما در جوامع جرمخیز آمار ارتکاب به کودک آزاری بسیار بالاتر از سایر جوامع است. در جوامعی که خشونت های سازمان یافته مثل جنگ یا انواع آسیب های اجتماعی زیاد است و نابرابری های اجتماعی وجود دارد و هم چنین در جوامعی که خشونت در سطح جامعه، رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی، مقبول است و قوانین مشخص و مؤثری نیز در زمینه حمایت از حقوق کودکان وجود ندارد، میزان کودک آزاری بسیار بالاتر از جوامع و کشورهایی است که خشونت کمتری در آن ها رواج دارد.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی و یك سازمان مستقل حمایت از حقوق كودكان ، سالانه بیش از پنج میلیون كودك درسراسر جهان مورد اذیت و سوء استفاده قرار می گیرند كه در ۱۴ تا ۱۷ درصد از موارد به مرگ كودكان منجر می شود. به گزارش این نهاد مستقل ، بیش از نیمی از كودك آزاری ها به علت ترس كودكان و یا ترس خانواده ها از درخطر افتادن آبرو، گزارش نمی شود.
در حالي كه كشورهاي غربي، خود را به عنوان مدعيان حقوق بشر در سطح جهان معرفي مي كنند شواهد متعددي وجود دارد كه نشان ميدهد چنين سياستهاي ضد حقوق بشري در برخي از همان كشورهاي غربي وجود دارد.
دختران بیش از پسران در معرض کودک آزاری قرار می گیرند
نتيجه يك پژوهش انجام شده نشان داد 66 درصد کودک آزاری ها از سوی مردان اعمال می شود و دختران بیش از پسران در معرض کودک آزاری قرار می گیرند. همچنین 25 درصد کودک آزاری ها در خانواده های طلاق اتفاق می افتد. این در حالی است که آمارها نشان می دهد 50 درصد والدین ایرانی معتقدند تنبیه برای کودک لازم است و 40 درصد والدین نیز به تنبیه بدنی گرایش دارند.
بررسی ها در خصوص روابط میان خانواده و فرزندان نشان می دهد، در مقابل یک مورد کودک آزاری که فاش می شود، حداقل 20 مورد دیگر پنهان می ماند.به بیان دیگر، شاید بتوان اینطور قلمداد کرد که آمار واقعی کودک آزاری جسمي در ایران، روزانه 400 مورد است. یعنی سالی بیش از 146 هزار بارکودکان ایرانی، مورد هجوم والدینشان قرار می گیرند.
تحقیقات نشان می دهد بیش از 90 درصد کودک آزاری ها در محیط خانه اتفاق می افتد و این در حالی است که پدران با 5/48 درصد، بالاترین و پس از آن مادران با 8/23 درصد در ردیف بعدی عوامل کودک آزاری جسمانی در خانواده های کودک آزار قرار دارند.
این چنین که به نظر می رسد، جامعه، به شکل افسارگسیخته ای از کودکان خود انتقام می گیرد. به بیان دیگر، ابعاد این آسیب اجتماعی به اندازه ای گسترده است که نمی توان حد و مرزی برای آن قائل شد، چون آماری که توسط بهزیستی داده شده تنها برای کودک آزاریهایی است که اطلاع داده شده است، نه همه کودک آزاری ها. چرا که تحقیقات میدانی نشان می دهد میزان واقعی کودک آزاری جسمي ، 20 برابر تعدادی است که اعلام می شود.
آموزش فرزندپروري نياز والدين امروز
به گفته دکتر روانشناس بزرگترين مشكل كودكآزاري عاطفي اين است كه نمود بيروني و فيزيكي ندارد و اين مسئله طي سالها تكرار ميشود و اثرات بسيار مخربي بر كودك خواهد داشت. به گفته آلما رجاييفرد، اصفهان يك شهر نسبتا سنتي است اگرچه يك كلانشهر است اما هنوز فرهنگ سنتياش را حفظ كرده و طبعا فرهنگ تربيت فرزند هم در آن سنتي است و كمتر پدرو مادري به كلاسهاي فرزندپروري راغب است اگرچه ما اين كلاسها را بصورت رايگان برگزار ميكنيم اما كمتر والديني براي اين مسائل وقت ميگذارد!
آزارهاي هر روزه كودكان ما
اين روانشناس عزیز پرده از مواردي برداشت كه هر روزه تعداد زيادي از والدين كودكانشان را با اين موارد آزار ميدهند و كودك آزاري تنها تنبيه بدني يا آزار جنسي نيست. الفاظ نامناسب و توهينهاي لفظي والدين، معلم يا هر فرد ديگري! به گفته او يك آزار رواني و عاطفي است. زماني كه به يك كودك لقبي زشت ميدهيم او اين را باور ميكند و در سير تكامل و رفتارش تاثيرگذار است. انتظارات بالاي والدين از كودك، توقع رفتارهاي عاقلانه و مودبانه در مراسمات، مهمانيها از جمله اين نوع كودكآزاري است. انتظار درك سطح اقتصادي والدين از طرف كودك كه امروزه بسياري از والدين اين توقع را دارند باعث ميشود كودك در ذهنش اين تصور را داشته باشد كه خانواده قدرت حمايت از او را ندارد و اين گفتهها براي او اضطرابآور است. جمله عادي دوستت ندارم احساس عدم امنيت و تخريب روحي براي كودك درپي دارد. كودك در اين زمان فكر ميكند نميتواند روي علاقه و حمايت والدينش حساب كند. توهين، تحقير، ترساندن و تهديد، رفتارهايي است كه همه روزه در اكثر موارد با كودكان انجام ميشود و اثرات تخريبي آنها متاسفانه كاملا خاموش و البته بيشمار است.
طلاق بزرگترين آزار عاطفی كودكان
طلاق ممکن است برای بچهها آسیب رسان باشد اما شیوه طلاق و تعامل همسران با هم و فرزندان، در شدت این آسیب تاثیر بسزایی دارد. به گفته رجاييفرد طلاق و دعواها و نزاعهاي والدين بزرگترين عامل آزارهاي عاطفي كودك است و بيشتر كودكآزاري رواني و عاطفي در اين نوع خانوادهها ديده ميشود بسياري مواقع یکی از والدین بچهها را گرو میگیرد تا همسر سابقش حاضر شود از گرفتن مهریهاش صرفنظر کند این رفتار یکی از بزرگترین جنایت های عاطفی است. به گفته اين فعال حقوق كودكان اضطراب و نگراني، افسردگي و پرخاشگري، انزواطلبي، تمايل به خودكشي، فقدان مهارت حل مسئله، عدم كنترل خشم و آسيب رساندن به خود از پيامدهاي كلي كودكآزاري است.
تحصيلات بالا نشانگر فرزندپروري خوب نيست
بسياري از والدين در موضوع فرزندپروري ناآگاه و بياطلاعند. به گفته اين روانشناس متاسفانه ما انتظاراتمان از فرد تحصيلكرده انتظار غلطي است. ممكن است فردي در درجه بالاي تحصيلي باشد اما روابط اجتماعي و خانوادگي خوبي نداشته باشد و از نظر والد بودن امتيازي نداشته باشد. متاسفانه بسياري از والديني كه كودك را ناخودآگاه آزار ميدهند خود به آزار كودك آگاه نيستند بلكه اينها همگي قصد تربيت كودك را دارند اما به شيوههاي فرزندپروري آگاهي ندارند. به نظر ميرسد جاي درسي در زمينه فرزندپروري در دروس دانشگاه يا حتي آموزشهاي قبل از ازدواج به شدت خالي است.
انتهای پیام/