مرکز تبادل کتاب گامی در مسیر هم افزایی فرهنگی

تهران- ایرنا- مرکز تبادل کتاب با ایجاد فرصتی برای دسترسی بیشتر افراد به کتاب و همچنین گردش کتاب های بدون استفاده در جامعه، زمینه ای را به منظور هم افزایی فرهنگی و ترویج کتاب و فرهنگ کتاب خوانی را فراهم کرده است. به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا- در روزهای پایانی […]

تهران- ایرنا- مرکز تبادل کتاب با ایجاد فرصتی برای دسترسی بیشتر افراد به کتاب و همچنین گردش کتاب های بدون استفاده در جامعه، زمینه ای را به منظور هم افزایی فرهنگی و ترویج کتاب و فرهنگ کتاب خوانی را فراهم کرده است.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا- در روزهای پایانی خرداد ماه سال ۱۳۹۴ بود که مرکزی در نزدیکی چهارراه ولیعصر تهران گشایش یافت که عنوانش مرکز تبادل کتاب بود. این مرکز مورد استقبال بسیاری از گروه‌های مرجع در حوزه کتاب و فرهنگ قرار گرفته است.
در واقع مرکز تبادل کتاب نخستین مرکزی محسوب می شود که برای مبادله کتاب در ایران راه اندازی شده و به افراد این امکان را می دهد که کتاب های خودشان را با دیگران تعویض کنند. هدف از راه اندازی این مرکز به عبارتی فراهم کردن فرصتی برای دسترسی بیشتر افراد به کتاب ها و همچنین گردش کتاب های بدون استفاده در جامعه با کمترین هزینه به منظور هم افزایی فرهنگی و ترویج کتاب و کتاب خوانی عنوان شده است.
راه اندازی این مرکز به عنوان راهبردی برای تشویق بیشتر افراد به فرهنگ مطالعه و نیز بالابردن میزان سرانه کتاب خوانی به نظر می رسد در طی این سه سال توانسته در جهت دستیابی به اهداف مورد نظر خود گام های موثری را بردارد. در این زمینه و به منظور دست یافتن به اطلاعات بیشتر با وحید مرادی، مدیر مرکز تبادل کتاب به گفت و گو نشستیم.
روند کاری مرکز تبادل کتاب
مرادی در خصوص روند کاری مرکز تبادل کتاب گفت: مرکز تبادل کتاب، محلی برای مبادله کتاب‌های خوانده شده است و مردم کتاب هایی را که در خانه انبار کرده اند و استفاده نمی کنند می توانند در اختیار مرکز قرار دهند تا دوباره در چرخه استفاده قرار گیرند. برای این کار شرایط و سامانه‌ای طراحی شده است تا افراد بتوانند کتاب‌های خود را تحویل دهند و بدون پرداخت هزینه و پس از گذشت مدتی، کتاب‌های دیگری انتخاب کنند. برای این کار قواعدی همانند قیمت‌گذاری توسط خود شخص، تخفیف‌های متوالی، رویکرد الکترونیک و تحویل گرفتن کتاب از افراد درب منزل پیش‌بینی شده و می‌توان گفت در نوع خود اولین مرکز تبادل کتاب ساختاریافته در کشور است. در مرکز تبادل تقریبا اکثر کتاب ها سالم هستند و قیمت مناسب آنها هزینه بالای کتاب در سبد خانوار را کاهش می دهد.
ساز و کار مرکز با حضور چه گروه هایی رسمیت می یابد
مرادی در این خصوص گفت: سازو کار مرکز با حضور دو گروه مراجعه کننده رسمیت می یابد. گروه اول کسانی هستند که کتاب‌هایشان را برای مبادله به مرکز می‌آورند و خودشان یا کارشناسان مرکز آن را قیمت‌گذاری می‌کنند. این کتاب پس از ثبت در سامانه و برچسب‌گذاری، وارد چرخه فروش می‌شود و تا سه هفته به همان قیمت انتخاب شده از سوی شخص در معرض استفاده قرار می‌گیرد. اگر تا پایان سه هفته فروخته یا مبادله شد، شخص فروشنده با همان مبلغ می‌تواند از کتاب‌های دیگر موجود در چرخه فروش مرکز کتاب خریداری کند. حال اگر تا ۳ هفته به فروش نرسید، با ۳۰ درصد تخفیف در معرض فروش قرار می‌گیرد. اگر باز هم فروخته یا مبادله نشد، بعد از یک ماه با ۵۰ درصد قیمت در چرخه قرار می‌گیرد.در صورت عدم فروش با رضایت شخص، مرکز تبادل آن کتاب را به مدت یک سال در مرکز نگه داری می کند .
وی همچنین افزود: در مناسبت‌های خاص آیینی و علمی، مانند دهه فجر، اعیاد مذهبی، روز دانشجو و هفته کتاب، تخفیف‌های ۷۰ درصدی برای اقشار خاص و در موضوعات مختلف اعمال می‌شود. پس از فروش کتب معادل ارزش ریالی تعیین شده به حساب کاربری شخص صاحب کتاب اعتبار اختصاص داده می‌شود تا بتواند از کتاب‌های موجود در مرکز بدون پرداخت هزینه خرید کند.در صورت عدم فروش کتاب بعد از یک سال و نیم مرکز تبادل کتاب از طریق پیامک به صاحبان آنها اطلاع رسانی می کند و مدت ۷۲ ساعت برای عودت کتاب ها زمان می دهد. در صورت عدم مراجعه ، این دست از کتاب ها اهدا ، بازیافت یا صرف هزینه های جاری مرکز تبادل کتاب می گردند.
مرادی افزود: نوع دوم مراجعه‌کننده کسی است که کتابی برای عرضه ندارد و فقط برای خرید مراجعه کرده است. شخص پس از مراجعه به دسته بندی مربوطه و انتخاب کتاب خود مبلغ آن را به صورت نقدی پرداخت می کند.قیمت های کتاب در مرکز تبادل کتاب با توجه به تخفیف های متوالی ۳۰ ، ۵۰ و ۷۰ درصدی نسبت به قیمت واقعی کتاب ها بسیار ارزان تر می باشد. مراجعه کننده پس از تحویل کتاب به مرکز تبادل با دریافت حساب کاربری می تواند از طریق اینترنت و از منزل به سایت مرکز تبادل کتاب مراجعه کرده و در قسمت پنل کاربری با وارد کردن شماره حساب خود(یوزر و پسورد) وضعیت کتاب های خود را در مرکز کنترل کند و به اطلاعاتی از قبیل تعداد کتاب های فروخته یا مبادله شده ، میزان اعتبار و وضعیت کتاب های مانده دست یابد.
همکاری مرکز تبادل کتاب با دیگر ارگان ها و نهادها
مرادی در خصوص نوع همکاری مرکز تبادل کتاب با دیگر ارگان ها و نهادها گفت: این مرکز با مراکز فرهنگی فعال، مؤلفین، مترجمین، ناشران و فعالان حوزه کتاب همکاری کرده و با برگزاری رونمایی کتاب، نقد و بررسی آثار و… به یک قطب فعال و قلب تپنده حوزه کتاب تبدیل شده است. وی افزود: این مرکز به غیر از مرکز مبادله و فروش کتاب،دارای گلخانه‌ای بسیار زیبا و فعال است. بطوری که در این گلخانه می توان گیاهان زینتی و آپارتمانی و گل و گلدان های زیبا و شادابی را دید و خرید.
بخش های دسته بندی شده در مرکز تبادل کتاب
مرادی در این خصوص که مرکز از چه کتاب ها و یا بخش هایی تشکیل شده است، گفت: در مرکز تبادل کتاب ۱۶۵ دسته بندی در موضوعات مختلف مذهبی ، دانشگاهی(تقریبا تمام رشته ها ) ، زبان ، هنر ، کمک آموزشی کنکور سراسری – دکتری و کارشناسی ارشد ، کتاب های مرجع ، پزشکی ،کامپیوتر ، ادبیات(داستان ایرانی و خارجی)، شعر، روانشناسی و …. وجود دارد و تقریبا می شود گفت موضوعی وجود ندارد که کتاب های آن در مرکز تبادل یافت نشود
وی همچنین افزود: مرکز تبادل کتاب دارای بخش مختص کودکان هم هست. شکل قفسه ها در ابعاد و نوع مبلمان این بخش برای کودکان طراحی شده است تا در کنار والدین کتاب خوانش، فرهنگ کتاب خوانی را بیاموزد.
آمار موجود در مورد تعداد کتاب های نگهداری شده
مرادی در خصوص تعداد کتاب های نگهداری شده در دسترس گفت: در حال حاضر بیش از ۱۱۷۰۰۰ هزار جلد کتاب در مرکز تبادل کتاب وجود دارد.لازم به ذکر است در این مدت ۳ سال که از آغاز به کار مرکز تبادل می گذرد بیش از ۸۰۰۰۰۰ هزار جلد کتاب به مرکز تبادل وارد شده است که حدودا ۵۰۰۰۰۰ هزار جلد تبادل شده است و بخش دیگری از کتاب ها به مناطق محروم اهدا شده است.
میزان استقبال افراد جامعه از مرکز تبادل کتاب
مرادی در خصوص میزان استقبال افراد جامعه از مرکز تبادل کتاب گفت: مرکز تبادل کتاب از زمان افتتاح با استقبال خوبی از سوی شهروندان و علاقه مندان به کتاب مواجه شده است و به طور میانگین حدودا ماهانه ۱۲۰۰۰ هزار نفر از مرکز تبادل کتاب دیدن می کنند. کتاب های خود را به امانت می گذارند و یا از کتاب های موجود در مرکز بهره مند می شوند.
موانع و مشکلات موجود در مسیر تحقق اهداف مرکز تبادل کتاب
مرادی در خصوص موانع موجود در مسیر تحقق اهداف مرکز تبادل کتاب گفت: یکی از مهمتری موانع و مشکلات مخصوصا از بعد فرهنگی آن، نامشخص بودن جایگاه کتاب در جامعه است، که جلوه ظاهری آن مطالعه نکردن، روی نیاوردن به کتابخانه ها و قرار ندادن کتاب در متن و کار زندگی روزمره است. از سویی کم بودن سرمایه مادی، عدم مشارکت سازمان ها و حمایت نکردن مسوولان از مرکز تبادل کتاب از دیگر موانع و مشکلات موجود در این مسیر است.
راهکارهایی برای دست یافتن به موفقیت بیشتر
مرادی در خصوص راهکارهایی برای دست یافتن به موفقیت بیشتر مرکز تبادل کتاب گفت: همکاری بین ارگان ها و نهادها در جهت تحقق یافتن اهداف مرکز اهمیت بسیاری دارد. از سویی فرهنگ سازی و تبلیغات از سوی صدا و سیما بسیار مورد تاکید است. نه تنها صدا و سیما بلکه تبلیغات از سوی چهره های شاخص فرهنگی و اساتید نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. در کل با فراهم بودن بسترهای لازم می توان راحت تر و بهتر به اهداف مورد نظر دست یافت.
پژوهشم**