سیدعمران طباطبایی – از آنجایی که جهان در دو تا سه دهه آینده با کمبود احتمالی آب مواجه است، پژوهشگران قبلاً سناریوی تلخی را برای آینده قابل پیش بینی به تصویر کشیده اند که شامل درگیری های قومی، تنش های منطقه ای، بی ثباتی سیاسی و حتی کشتار در جوامع و غیره است.
در طی ۱۰ سال آینده، بسیاری از کشورهای مهم تقریباً به طور قطع با مشکلات آب مواجه خواهند شد. کمبود، کیفیت پایین آب یا سیل که به خطر بی ثباتی و شکست دولت ها و افزایش تنش های منطقه ای کمک می کند ناشی از این موضوع برآورد شده است.
دانشمندان معتقدند که تا سال ۲۰۳۰، نزدیک به نیمی از جمعیت جهان در مناطقی با تنش شدید آب زندگی خواهند کرد و این امر احتمال کشتار جمعی را افزایش می دهد.
انتظار جنگ های فراملی یا درگیری بر سر آب در آینده وجود دارد. اندیشمندان اعتقاد دارند که رقابت در برخی از کشورهای بزرگ مانند هند می تواند منجر به درگیری های داخلی و رشد تروریسم و درگیری های فرقه ای شود. با این حال، اجتناب از آن در آینده امکان پذیر است اگر امروز برای اقدام بر روی آن تلاش کنیم. آینده ای که محکوم به تحمل کمبود شدید آب است، یکی از چندین موضوع مورد بحث در کنفرانس های بین المللی آب است.
اندیشمندان طی بررسی خود به این پیش بینی که تقریباً نیمی از جمعیت جهان تا سال ۲۰۳۰ تحت یک سناریوی معمولی در تنش شدید آب زندگی خواهند کرد، حتی بدون در نظر گرفتن عوامل اقلیمی دست یافته اند. این یک چالش فوری بوده، به خصوص که چشم انداز خشک سالی های بزرگ را در نظر بگیریم.
دانشمندان هشدار دادند که این تاثیرات بسیار شدید خواهد بود. با این حال، اگر ما بتوانیم این نگرانی را به عمل تبدیل کنیم، به ویژه در مورد بهبود مصرف آب در کشاورزی، که تا حد زیادی بزرگترین و ناکارآمدترین مصرف کننده است، می توانیم از این فاجعه جلوگیری کنیم.
تاکنون صحبت هایی در این زمینه انجام شده اما هیچ الزامی جهانی برای پیشرفتی هدفمند در این امر وجود ندارد. اندیشمندان معتقدند مهم است که این امر در بالاترین سطوح انجام شود تا از ناراحتی قابل توجهی برای جمعیت و اقتصاد جهان جلوگیری شود. حتی خود کشورها و دولتها هم معتقدند دسترسی به منابع آب در سال های آینده باعث ایجاد درگیری خواهد شد. این امر به ویژه در مناطقی که دارای تنش آبی بوده و جمعیت های فقیر زیادی دارند بیشتر است. با این حال، دانشمندان معتقدند که اکثر دولت ها در نهایت گام بر می دارند و سیاست ها، مقررات و توافق های فراملی درستی را که برای جلوگیری از درگیری های بزرگ لازم است، وضع خواهند کرد.
به طور کلی، بحران های آب منطقه ای در مقایسه با اکثر بلایای طبیعی نسبتاً آهسته رخ می دهند و امیدوار باشیم عزم دولتها برای جلوگیری از تأثیرات مشابه در مناطق خود افزایش یابد. اما این بحران ها و درگیری ها به طور نامتناسبی بر فقرا تأثیر می گذارند زیرا همیشه گزینه هایی برای جمعیت مرفه تر برای به کارگیری فناوری برای تصفیه منابع آب محلی حتی تا حد نمک زدایی آب دریا یا انتقال آن از طریق سیستم های لوله در فواصل دور وجود دارد، گزینه هایی که برای جمعیت فقیر و فقیرتر بسیار گران است.
امروزه، فقرا در واقع بیشتر از ثروتمندان به ازای هر واحد آب پول پرداخت می کنند. ممکن است این پرداخت بر حسب شرایط باشد. علاوه بر این از کیفیت مناسب آب نیز مطمئن نیستند. این یک واقعیت تلخ را آشکار می کند که اگر خدمات به چنین افرادی تعمیم داده نشود، آنها متضرر می شوند.
برای گسترش این خدمات، نیاز به مدلی برای بازیابی هزینه در سطح سیستم آب است زیرا منابع آب مطمئن به ندرت برای کل جمعیت قابل دسترسی است و باید توسعه و نگهداری شود.
پس هدف باید این باشد که سرمایه گذاری در این خدمات و همچنین توانایی مالی برای بهره برداری و نگهداری آنها نیاز به تامین مالی داشته باشد.
اندیشمندان استدلال کردند که پرداخت هزینه آب به کاربر یک حق قدرتمند می بخشد، کسی که از او بخواهد آنچه را که برای آن هزینه کرده است دریافت کند و این می تواند از طریق فشار سیاسی به بهبود حکومتداری کمک کند.
در کشورهای پیشرفته مردم این کار را با موفقیت انجام داده، خدمات و هزینه های آب برای فقرا کاهش یافته و هزینه خدمات به ثروتمندان افزایش پیدا نکرده است.
بنابراین، به طور خلاصه، همه باید بهایی برای آب بپردازند اما مطابق با امکانات خود و با پرداخت قیمت مناسب، حق خود را برای دسترسی به یک منبع مطمئن و با کیفیت بالا تقویت کنند.
امروزه متاسفانه در ایران مبالغ بهای پرداختی آب برای طبقه ثروتمند کمتر از طبقه متوسط و فقیر است. منابع آبی بدلیل استفاده ناصحیح و بدون برنامه هر روز بیشتر از دیروز در حال هدر رفت می باشد. یکسری تولیدات کشاورزی در ایران که به آب زیاد احتیاج دارد مانند هندوانه و از این قبیل، هیچ گونه توجیه قیمتی و کشت ندارد.
ایران از دو سمت به دریا راه دارد اما نتوانسته از آنها استفاده صحیحی ببرد. عربستان سعودی آب دریای خلیج فارس را به وسیله دستگاه های تسویه، شیرین کرده و پسماند آن را دوباره به خلیج فارس هدایت می کند که این خود معضلات زیست محیطی بسیاری در آینده ایجاد می کند.
انتهای پیام/
