سیدعمران طباطبایی – مکانیسم های دفاعی استراتژی های ناخود آگاهی هستند که برای محافظت از افراد در برابر اضطراب استفاده می شوند. از مکانیسم های دفاعی برای جلوگیری از احساسات ناخوشایند و ارایه حس بهبود به فرد استفاده می شود. این مکانیسم ها طبیعی و ذاتی هستند اما اگر به شکل غیر طبیعی تکرار شوند، ممکن است منجر به اختلالات روانی مانند اضطراب و وسواس شوند. مواردی از مکانیسم های دفاعی شامل شناسایی مهاجم و سرکوب هستند. سرکوب حاوی خواستهها، ایدهها یا خاطرات مزاحم است که به طور ناخود آگاه شخص را میافسرد و باعث اضطراب میشود. خاطرات سرکوب شده ممکن است از طریق رؤیاها و اشتباهات لفظی ظاهر شود.
فرافکنی به افکار، احساسات و انگیزههای ناخواسته نسبت داده میشود. جابجایی نیز زمانی روی میدهد که وجدان کاری را نمیخواهد انجام دهد و به جای آن انرژی روانی را از یک جسم سرکوب شده به جسم دیگری انتقال میدهد. والایش مانند جابجایی عواطف غیر قابل قبول را به رفتارهای سازنده تبدیل میکند.
انکار یک مکانیسم دفاعی است و توجه از واقعیت های ناخوشایند را معطل میکند. اگر موقعیتی برای یک فرد خیلی دشوار باشد، ممکن است با انکار یا عدم درک آن واکنش نشان دهد. این مکانیسم خطرناک است زیرا فرد از واقعیت فرار میکند.
بازگشت نیز یک مکانیسم دفاعی است که فرد را به مرحله اولیه رشد باز میگرداند تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد. دلیل تراشی، تحریف شناخت برای ایجاد بهانه های کمتر تهدید آمیز است و واکنش وارونه زمانی رخ می دهد که فرد به طور ناخوداگاه به واقعیت های ناخوشایند پاسخ می دهد. افراد با بروز رفتادی کاملاً متضاد، از واکنش وارونه به عنوان مکانیزمی دفاعی برای پنهان کردن احساسات واقعیشان استفاده میکنند.
با اینکه مکانیزم های دفاعی اغلب به عنوان واکنشهایی منفی در نظر گرفته میشوند ولی همه ما برای کاهش موقت استرس و محافظت از عزت نفس در مواقع بحرانی به آنها نیاز داریم و این مکانیزم ها به ما اجازه میدهند تا بتوانیم بر روی آنچه که در لحظه باید تمرکز کنیم، تمرکز نماییم.
اگر متوجه شدیم که استفاده بیش از حد از برخی مکانیزم های دفاعی بر زندگی ما تأثیر منفی میگذارد باید به یک متخصص سلامت روان رجوع کنیم. روان درمان یک پلتفرم تخصصی در حوزه روانشناسی و روانپزشکی است.
افراد در برخورد با استرس و اضطراب، از مکانیسم های دفاعی بهره میبرند تا احساس امنیت روانی خود را حفظ کنند. این مکانیسمها به طور ناخودآگاه، افراد را از احساسات منفی و بدبینی محافظت میکند. اگر چه می توانند به توازن روانی کمک کنند اما استفاده بیش از حد از مکانیسمهای ناسالم میتواند به مشکلات شخصیتی و روانی منجر شود. مکانیسم های دفاعی در روانشناسی بر اساس سطح سادگی، پیچیدگی و عملکردشان دسته بندی می شوند. مکانیسم های دفاعی نابالغ، مانند خیال بافی و درون فکنی، اگر به شکل افراطی استفاده شوند ممکن است آسیب زا باشند.
مکانیسم های دفاعی بالغ، مانند نوع دوستی و شوخ طبعی، بیشتر مورد استفاده افراد بزرگسال است. استفاده از مکانیسم های دفاعی روان رنجور، مانند سرکوب و اجتناب، در دوران کوتاه مدت مفید است اما ممکن است در طولانی مدت مشکلات ایجاد کند. انواع مکانیسم های دفاعی انکار، جابجایی، واکنش وارونه، والایش، سرکوب و بازگشت نشان دهنده رفتارهای مختلف افراد هستند.
مکانیسم دفاعی انکار مادری است که به مدتی مرگ فرزندش را انکار می کند زیرا تحمل پذیرش این واقعیت را ندارد. مکانیسم دفاعی در جابجایی باعث می شود افراد احساسات خود را نسبت به یک شخص یا چیز دیگر ابراز کنند. مکانیسم دفاعی واکنش وارونه، زمانی استفاده می شود که فرد علیه واقعیت، عکس عقاید خود را اظهار می کند.
در این شرایط است که باید فرد تحت درمان قرار گیرد و با کمک درمانگر ساز و کارهای دفاعی خود را کشف کند و در زمان بروز اضطراب، استرس یا فشارهای روانی راه حل سالمتری را در پیش گیرد. در این شرایط مکانیسمهای دفاعی مخرب محسوب میشوند و به نوعی دروغ هایی به حساب میآیند که فرد برای فرار از حقیقت یا گریز از رنج ایجاد شده از خود نشان میدهد. درمانگران حوزه سلامت روان با مشخص نمودن سطح تخریب این مکانیسمها برای درمانجو، به او یادآوری میکنند ادامه استفاده از آنها ممکن است در کوتاه مدت سپر بلای او در برابر ناملایمات باشند اما با گذشت زمان به شدت فرساینده هستند و سبب بروز مشکلات عمیق روانشناختی در بطن وجودی آنها خواهد شد.
انکار یا امتناع از پذیرفتن حقیقت ممکن است در ابتدا فرد را در برابر اضطراب یا درد محافظت نماید اما در مقابل، انرژی او را تلف میکند و سبب میشود فرد برای دور ماندن از احساسات ناخوشاید در ضمیر ناخود آگاه خود از مکانیسمهای دفاعی دیگر استفاده کند.
سازوکار دفاعی عبارت است از واکنش ناخودآگاه خودمان به عنوان قسمتی از شخصیت به منظور کاهش اضطراب از طریق تغییر در ادراک واقعیت. سازوکارهای دفاعی موجب کنار زدن افکار متعارض یا ناخوشایند از حیطهٔ هوشیاری شده و به این ترتیب اضطراب را در فرد کاهش میدهند.
در فرافکنی هذیانی، فرد گمان میکند ویژگی منفیاش در دیگران به قدری اغراق آمیز است که حتی خود او را تهدید میکند. در انکار، فرد جنبهها و بخشهایی از واقعیت را که نمیتواند به دلیل نا مقبول و اضطرابآور بودن آنها بپذیرد به شکل ناخودآگاه رد میکند، به گونهای که اصلاً وجود آن را انکار میکند. در این ساز و کار، فرد دیگران را مسئول اشتباهات و اعمال بد خود میداند و آنها را سرزنش میکند.
انواع مکانیزم های دفاعی و دلیل استفاده از آنها به واکنشهای ناخودآگاه برای دور کردن ما از واقعیت های تلخ و سخت به کار گرفته میشوند. تمرکز کامل بر واقعیتها درباره یک رویداد یا تجربه تلاش می شود هر گونه احساس و عاطفه به آن نادیده گرفته شود.
انتهای پیام/