سیدعمران طباطبایی – این پروژه توسط دانشمندان آمریکایی از مؤسسه معتبر آموزشی دنبال گشته و توسط بانک جهانی با حمایت مالی انجام می‌شود.

بی‌ اعتمادی افراد به وجود حقوق شهروندی، ثبات سیاسی و توانایی دولت ها در قانون‌ گذاری، علل اصلی نمره ضعیف کشورها در زیر شاخص‌های حکمرانی است. موضوع کیفیتِ حکمرانی نیز بنا به تعاریفِ مختلف و متنوعی که از ماهیتِ آن وجود دارد، متفاوت است. حکمرانیِ خوب می‌تواند به دموکراسی و احترام به حقوق شهروندی، شفافیت و خدماتِ عمومیِ اثر بخش دلالت داشته باشد. این امر توسط اعضای هیئت حاکمهٔ یک کشور انجام می‌شود و شامل مکانیزم‌هایی است که توازن قدرت اعضا را از طریق سیستم پاسخ‌ گویی مناسب و وظایف اصلی آن‌ها را برای افزایش موفقیت محقق کند.

در میان تمام موضوعاتی که در فضای گفتمانی جهانی‌شدن مطرح هستند، موضوع حکمرانی جهانی و مدیریت فرآیند جهانی ‏شدن از اهمیت بیشتری برخوردار است. در واقع حل مسائل مختلف حوزه‌ی جهانی ‏شدن در گرو رویکردهای کلان حکمرانی جهانی است.

جهانی ‏سازی بیشتر مناسب تحولات سال‏های اخیر جامعه‌ جهانی است. پروژه‌ جهانی ‏سازی مهمترین مسئله برای کشورها و ملّت‏ها به شمار می‏رود و در صورت صحت این نگرش، جهان در آینده آنگونه خواهد بود که دست اندر کاران این پروژه‌ عظیم می‏خواهند و دارای جنبه ‏های مختلف اقتصادی، سیاسی، حقوقی و فرهنگی و غیره است. اما چند بعدی بودن و غیر کمّی بودن این موضوع موجب پیچیدگی آن شده ‏است و به سمت یک فرهنگ واحد پیش نمی‏رود. علی‌ رغم این‌ که در جنبه ‏های بسیار زیادی از فرهنگ و رفتار اجتماعی هم‌ گرایی و اشتراک نظر در سطح جهان مشاهده می‏شود ولی بروز اندیشه ‏های مخالف نه تنها کمتر نشده که قدرتمندتر از گذشته نیز ادامه دارد. مقوله فرهنگی در عرصه‌ی حکمرانی جهانی وجود دارد و نظام حاکمیتی جهانی باید آن را در نظر بگیرد.

نظام فعلی در سطح جهان نتیجه‌ ای تاریخی از امپراتوری‏های بزرگ و بعد از آن استعمارگری و بعد از آن بلوک‏بندی جهانی است. گذر زمان و انباشت تجربیات بشر در حوزه‌ی حکومت‏داری، شکل خاصی از حکومت در سطح جهان را ایجاب می‏کند که از آن به مشارکت کنترل ‏شده یاد می‏کنند. در این حالت آمریکا با استفاده از ابزارهای مختلف تلاش می‏کند افکار عمومی جهانی و کشورهای ضعیف‏تر را به خواسته ‏های خود متمایل سازد و این یعنی مشارکت کنترل‏ شده در حکمرانی جهانی با استفاده از قدرت اقتصادی، قدرت سیاسی و امنیتی و قدرت ایدئولوژیک می‏شود اما اعمال حاکمیت در سطح جهان نیازمند ابزارهای کارآمد است.

حکمرانی جهانی به نهادهایی گفته می‌شود که میان بازیگران موثر در جهان، هماهنگی ایجاد کرده و اختلافات را حل کرده و مشکلات عمومی را کاهش می‌دهند. این حکمرانی نیاز به قوانین دقیق، نظارت و اجرا دارد.

امروزه در جهان، غربی ها این موضوع را دارای اهمیت دانسته و از هر راهی برای بثمر نشاندن آن استفاده می کنند. تبیین تنوع نظری در حکمرانی جهانی با رویکرد انتقادی ادبیات غربی و سپس الگوی نظم تکثیری برای تبیین واقعیت‌ها و ایجاد آن‌ها از سوی غربی ها بر جهان اعمال می شود.

مؤلفه دولت در غرب به‌ عنوان یک نهاد مسلط حکمرانی برای این منظور اهمیت دارد. حکمرانی به معنای فرایندی است که شامل قاعده‌ گذاری، اجرا، بررسی، نظارت و کاربرد بازخوردها با قدرت مشروع برای دستیابی به اهداف مشترک در یک کشور یا کشورهای متحد است. موفقیت حکمرانی با ارزشها، رضایتمندی، عدالت، مشارکت و مسئولیت پذیری اندازه‌ گیری می‌شود.

حکمرانی می‌تواند بر اساس نظام ارزشی ذینفعان تغییر یابد. حکمرانی خوب یک مفهوم است که بر اساس تعامل دولت و جوامع مدنی، اهمیت می‌یابد. حکمرانی سالم بیشتر به تطابق با فرهنگ و آداب محلی تاکید دارد و هدف آن همچنان بهبود زندگی مردم است اما حکمرانی متعالی بر اساس ارزش‌های الهی به نیل به سعادت دنیوی و اخروی مردم می‌پردازد. در این نوع حکومت، تنها خدا توانایی حکومت بر انسان را دارد.

مفهوم حکمرانی جهانی روز به روز رایج تر و بر پیچیدگی معنای آن افزوده میشود. به دلیل وجود انعطاف پذیری در کاربرد مفاهیم، هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ عملی، حکمرانی جهانی دچار آشفتگی مفهومی است و این مانع مباحثات مفیدتر و هدف بسط نظریه های منسجم تر حکمرانی جهانی شده است.

حکمرانی جهانی باید در چارچوب دیدگاه های نظری گوناگون بررسی شود و در بخش مسائل تجربی به موضوع های عملی و خلأهای موجود حکمرانی جهانی بپردازد تا حکمرانی جهانی به عنوان یک وضعیت موثر جایگاه خود را پیدا کند.

حکمرانی جهانی، امروزه هم یک مفهوم مبهم در سیاست بین‌ الملل است و هم صرفاً از نگاه نوعی عقلانیت غربی بدون توجه به جهان توسعه‌ نیافته مورد تحلیل و تفسیر قرار می گیرد. باید رفع ابهام از مفهوم حکمرانی جهانی صورت گیرد و هم اینکه جهان توسعه‌ نیافته به‌ عنوان یک بازیگر فعال و دارای کنش در عرصة حکمرانی جهانی وارد گردد تا در قالب آن، حکمرانی جهانی به یک وضعیت جامع و سیستم مسلط در جهان معاصر تبدیل شود.

انتهای پیام/