سیدعمران طباطبایی – در وضعیتی که هر روز نیز وابستگی جوامع به فضای مجازی بیشتر و عمیق‌تر می‌شود نمی توان ادّعا کرد که این فضا مجازی و غیر واقعی است. بهتر است بدانیم که حاکمیّت داده یکی از زیرشاخه‌های حاکمیّت بر فضای مجازی است.

در حال حاضر، فضای مجازی اهمیت فراوانی در معادلات حکمرانی یافته و نظم سیاسی تازه‌ای را به جهان تحمیل کرده است. در جهان، فهم عمیق اقتضائات در مواجهه با این پدیده و همینطور مواجهه‌ عقلانی با فضای مجازی ضروری است.
جهان باید اصول و مبانی راهبردی در ارتباط با فضای مجازی را به عنوان الگو پیشنهاد و تایید کند که هندسه مواجهه کشورها با فضای مجازی را مشخص کند. تنظیم روابط به منظور تامین حق مردم و اشخاص که در قانون اساسی کشورها در فضای سنتی تعریف شده حکمرانی خوانده میشود و افراد یک جامعه برای کسب و کار، تفریح، آموزش و حضور در فضاهای مختلف، قوانین و مقرراتی داشته، روابط در این محیط‌ها تنظیم شده و حقوق مردم، دولت، شرکت‌ها و فعالین اقتصادی مشخص است اما حکمرانی در فضای مجازی که تمامی این فعالیت‌ها در آن در حال انجام است متفاوت بوده و نیاز است که روابط در آن مشخص شده و مدیریت شود.

راهبرد هر کشوری در فضای مجازی آن نقشی مهم در حکمرانی این فضا خواهد داشت. در کشورهای پیشرفته و صنعتی، علاوه بر بیان انتقادها در این زمینه، طرح‌های پیشنهادی برای حکمرانی فضای مجازی در آینده، به اجمال به الگوی حکمرانی این کشورها در فضای مجازی منجر می شود. آنها همچنین شبکه ملی اطلاعات دارند و به تبیین مفهوم و بیان اقدامات انجام‌ شده برای تحقق شبکه‌ ای می‌پردازند که این سبب شده امروزه به‌ عنوان مهم‌ ترین سیاست کشورشان در فضای مجازی تلقی گردد.

در سال‌های اولیه ورود اینترنت به یک کشور، کارکرد‌های مختلف این فناوری حتی در میان جامعه دانشگاهی نیز شناخته‌ نشده بود. از‌ این‌‌ رو در یکسری کشورها برخوردی انفعالی با اینترنت صورت گرفت و به‌ صورت پیش‌ فرض از آن به‌ عنوان فناوری تهدید آمیز یاد کردن و جلوی توسعه آن را کم و بیش گرفتند. اکنون با اینکه عمر نسبتاً کوتاهی از ورود اینترنت و توسعه آن سپری شده اما گسترش روزافزون و شکل‌گیری فضای‌ مجازی و آمیخته‌ شدن آن با زندگی افراد در تمام ابعاد روزمره، ماهیت دوگانه یعنی تهدید و فرصت این فناوری را پر رنگ‌تر کرده و بهره‌ مندی از جنبه‌های فرصت‌ زایی آن را بیش از پیش خود نمایی کرده است.

نقش سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی فضای مجازی در حکمرانی یک کشور مهم است. نقش و تاثیر فناورانه فضای مجازی بر مولفه‌های سیاست، اقتصاد، فرهنگ، اجتماع و اهمیت مقوله امنیت، این مولفه ها به عنوان مولفه‌های اصلی و تاثیر پذیر از فضای مجازی در حکمرانی یک کشور دانسته‌ میشود.

غالباً حکمرانی فضای مجازی در اغلب کشورها با چالش‌های متعددی از جمله تعارض نهادهای مختلف، ناپایداری سیاسی، بی‌توجهی به زمینه‌های اجتماعی و افکار عمومی در امر سیاست‌ گذاری و غلبه نگاه فنی و تکنیکی مواجه است که سبب شده حکمرانی در این زمینه با نقطۀ مطلوب فاصله چشمگیری داشته باشد.

اغلب کشورهای دنیا امروزه کشمکش های فراوانی در حوزه قانون گذاری برای فضای مجازی گذاشته اند که باعث ایجاد ابهامات و انتقادات فراوان از سوی مردمشان شده است. بهتر است برای مواجهه درست با این امر سپر دفاعی عمومی و تخصصی ایجاد کنیم و ضمناً دوره های عمومی برای سطوح مختلف جامعه را پیش بینی و اجرایی کنیم چون این می تواند به تنهایی نقش موثری در حفاظت و نگهداری از مردم یک کشور در برابر همه هجمه های شناختی باشد.

لازم است حوزه تولید محتوا به عنوان تغذیه فکری تقویت و مهم جلوه داده شود زیرا باعث میشود فضای مجازی یک کشور از یک تهدید به یک فرصت عام المنغه تبدیل شود. فراموش نکنیم که حکمران واقعی کسی است که بتواند مطالب مخاطب پسند تهیه و گردآوری نماید.

انتهای پیام/