سیدعمران طباطبایی – دولت در یک مفهوم عام داراى عناصر اساسى قلمرو، مردم، حاکمیت و حکومت است. ممکن است تعداد جمعیت ‏یا وسعت قلمرو تغییر یابد، اقتدار و حاکمیت ‏سیاسى داخلى و خارجى دستخوش تحول شود یا شکل و نوع حکومت‏ها عوض شود ولى دولت و نظام سیاسى – اجتماعى ثابت می ماند.

دولت ‏بی کیفیت، زوال ‏ناپذیر است ولى مادامى که مردم محفوظ و نظام اجتماعى آن‏ها تداوم و مشروعیت داشته باشد، برکنارى حکومت‏ها موجب زوال دولت‏ها نمى‏شود یعنی به بیان دیگر، هر تغییرى در حکومت ‏به معناى بروز بحران در دولت نیست بلکه بودن یا نبودن دولت ‏بستگى به بودن یا نبودن جامعه و مشروعیت نظام اجتماعى دارد و تا وقتى نظام اجتماعى تداوم و مشروعیت دارد، دولت هم خواهد بود زیرا هر نظام اجتماعى به هر شکلى که باشد احتیاج به استقرار نظم، عدالت و امنیت ‏خواهد داشت و هیچ جامعه‏اى فارغ از احتیاج به این سه رکن نخواهد بود.

آن ‏چه بنیان و پایه اساسى دولت را تشکیل مى‏دهد نه تعداد جمعیت، نه وسعت قلمرو، نه اقتدار سیاسى داخلى و خارجى و نه شکل و نوع حکومت ‏هاست بلکه وحدت سیاسى فکرى یا قدرت سیاسى واحد ناشى از وجود جمعى مردم است که اساس هر دولتى را پى ریزی مى‏ کند و البته، این وحدت و قدرت در چهار چوب قلمرو، جمعیت، حاکمیت و حکومت‏ خاصى قرار مى‏گیرد .

تشکیل جامعه خوب با رفتار صحیح همراه می باشد و این مقصد بزرگ که مصلح اجتماعى و فردى است، انجام نمی گیرد مگر در سایه وحدت و اتحاد همه جامعه و صداقت قلبى و صفاى باطنى و ظاهرى افراد جامعه بنى ‏آدم را تشکیل می دهند و تمام کوشش‏ها و سعى‏ها، حول یک مقصد بزرگ و مهم عظیم عقلى که صلاح جمعیت و فرد است، چرخ می زند.

میان ملت، حکومت، وحدت و قدرت رابطه اساسى وجود دارد لذا همه تلاش‏ها و خدمت‏ها بایستى صرف عظمت و کرامت ملت گردد و حکومت و کارگزاران حکومتى خدمت ‏گزاران آنان هستند.

خاصیت ‏یک حکومت مردمى این است که مجلس‏ اش باید بفهمد مستضعف و محروم یعنى چه، هم حکومت و وزرا بفهمند که یعنى چه، هم رئیس‏ جمهور و رئیس مجلس‏ اش بدانند که محرومیت ‏یعنى چه.

مسئولین خودشان باید محرومیت لمس کنند تا بتوانند به فکر محرومین باشند. ماهیت و طبیعت ‏حکومت مردم مدار نباید بر اساس خود خواهى باشد بلکه باید بر اساس خیرخواهى و عشق به مردم پی ریزی شود.

هدف یک حکومت باید توسعه معرفة ‏الله باشد که منجر به تحقق تربیت و تهذیب انسان می گردد. عدالت اجتماعى با تمام اهمیتى که دارد مقدمه‏اى ضرورى براى انسان سازى و در نتیجه توسعه معرفة ‏الله است.

مادیات باید به خدمت معنویات در ‏آید و با تنظیم فعالیت‏هاى مادى راه را براى اعتلاى معنوى انسان بگشاید و مادیات را چنان تعدیل کند که به الهیات منجر شود. در یک حکومت، روابط سیاسى و اقتصادى جامعه مهم بوده تا همه شرایط به خدمت تربیت انسان مهذب و با فضیلت درآید.

اقتصاد مبنا زندگی بشر است اما غایت انسان نیست. اقتصاد هدف نیست ‏بلکه وسیله‏اى براى نیل به هدفى والاتر و بالاتر یعنى فرهنگ است.

انتهای پیام/