مجتبی مظلومی (مدیرمسئول) – در یکی از تازه‌ترین صحنه‌های تلخ رسانه‌ای کشور، معاون وزیر بهداشت در یک نشست خبری زنده، در پاسخ به پرسش یک خبرنگار، گفت: «یه الف بچه حرف مفت می‌زنه!» و لحظاتی بعد، با لحنی تحقیرآمیز ادامه داد: «آخه تو کی هستی که من بخوام جواب تو رو بدم یا ندم؟!»

این چند جمله کوتاه، شاید در ظاهر یک عصبانیت لحظه‌ای باشد، اما در واقع تصویری دقیق از نسبت قدرت و پاسخ‌گویی در ساختار مدیریتی کشور را به نمایش می‌گذارد؛ جایی که پرسش، به جای آن‌که مقدمه‌ای برای شفافیت باشد، به تهدیدی برای اقتدار تلقی می‌شود.

در تمام نظام‌های مردم‌سالار، خبرنگار نه در نقش مزاحم، که در جایگاه چشم بیدار جامعه شناخته می‌شود. خبرنگار می‌پرسد تا مردم بدانند؛ چون دانستن، حق مردم است.

اما متأسفانه در ایران، گویی هنوز برخی مدیران با فلسفه وجودی رسانه آشنا نیستند. خبرنگار برای آنان نه یک ناظر اجتماعی، بلکه «دخالت‌گر»، «منتقد مغرض» یا حتی «خبرنگارنما»ست. و وقتی چنین ذهنیتی بر روابط رسانه و قدرت حاکم شود، نتیجه‌اش همان می‌شود که دیدیم: اهانت، تحقیر و در نهایت یک عذرخواهی سرد و بی‌جان.

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، حتی تندترین پرسش‌ها از سوی خبرنگاران، نه تنها بی‌ادبی تلقی نمی‌شود بلکه بخشی از وظیفه آنان برای حفظ سلامت جامعه به شمار می‌رود. مقامات ارشد، حتی در شرایط بحرانی، در برابر خبرنگار می‌ایستند، با آرامش پاسخ می‌دهند و اگر پاسخ نداشته باشند، وعده بررسی می‌دهند نه تحقیر.

در کشور ما اما، گاه کوچک‌ترین سؤال درباره یک تخلف یا ناکارآمدی، به تهدید، حذف از نشست خبری، یا برچسب «غیررسمی» ختم می‌شود.

رفتار اخیر معاون وزیر بهداشت را نمی‌توان صرفاً یک «اشتباه لفظی» دانست. این اتفاق، حاصل یک فرهنگ مدیریتی عمیقاً پاسخ‌ناپذیر است؛ فرهنگی که مسئول را در جایگاه قاضی و خبرنگار را در موقعیت متهم می‌نشاند.

وقتی در ذهن مدیران، پرسش خبرنگار معادل بی‌ادبی است، طبیعی است که رسانه به دشمن تبدیل می‌شود و جامعه از حقیقت محروم می‌ماند.

علیرضا رئیسی در نهایت ویدیویی منتشر کرد و گفت «اگر باعث رنجش شده، عذرخواهی می‌کنم»، اما در همان ویدیو افزود: «از نظر من اتفاق خاصی نبود.»

همین جمله دوم، کل عذرخواهی را بی‌اثر کرد. عذرخواهی واقعی زمانی معنا دارد که فرد، خطای خود را بپذیرد و درک کند که آسیب وارد شده، واقعی و جدی است. تقلیل دادن یک اهانت به «اتفاق خاصی نبود»، یعنی نفهمیدن اصل ماجرا: بی‌احترامی به مردم، نه فقط به یک خبرنگار.

امروز، بیش از هر زمان دیگری باید مفهوم خبرنگاری را دوباره یادآوری کرد: خبرنگار، دشمن مدیر نیست، بلکه حافظ اعتماد عمومی است.

اگر مدیران پاسخگو باشند، رسانه‌ها پناه مردم خواهند شد نه آینه رسوایی آنان. اگر اما مدیران به جای پاسخ، فریاد بزنند، مردم هم دیر یا زود دیگر باورشان نخواهند کرد.

در نهایت باید گفت: جامعه‌ای که در آن خبرنگار تحقیر شود، حقیقت هم منزوی می‌شود.

انتهای پیام/