سیدعمران طباطبایی – با توجه به سرعت دگرگوني در علم و تکنولوژي و نقش اقتصاد مبتني بر دانايي محوري در تحولات جهاني، پيش بيني مي شود حاکمان اصلي جهان در آينده، کشورهایی باشند که در چرخه علم و تکنولوژي و بالطبع تحقيقات، بيشترين برنامه ريزي، حمايت و هزينه را انجام داده اند. با افق وسيعي که در عرصه علم و تحقيق و پژوهش وجود دارد و با توجه به درخواست بشر، کشورها موظف به بستر سازي مناسب جهت حمايت از توليدات علمي و نهادينه شدن فضاي علمي می باشند.
بنابر پيشنهاد اندیشمندان، پژوهشهاي علمي کشورها باید در راستاي تحقق قانون و به منظور رفاه جامعه و سامان دهي مناسب براي توليد علم و فناوري و آماده سازي بستر اجرايي، در جهت سوق دادن منافع تحقيقاتي و فناوري به مردم و در نهايت توسعه پايدار باشد .
در صندوق حمايت از پژوهشگران یک کشور، باید پروژه هاي تحقيقاتي محققین مورد حمايت قرار گيرد و بر اساس نيازها و مزيت هاي کشور توصيف شوند. منبع مورد استفاده در تعيين اولويت هاي تحقيقاتي، باید کتاب ها و مقالات چاپ شده باشد.
در دنياي کنوني توسعه پايدار، پيشرفت هر کشوري، رفاه هر ملتي مرهون کشف، پرورش، حفظ، نگهداري نخبگان و سرمايه هاي علمي و هنري آن کشور است .نخبگان، پژوهشگران و هنرمندان مي توانند موجبات توسعه علمي و فناوري، توسعه متوازن و پايدار و همه جانبه و ترقي و تعالي کشور را فراهم سازند.
بنابراين کشف، شناسائي، برقراري ارتباط و حمايت از قشر نخبه، تقويت انگيزه، جلب مشارکت و همکاريهاي آنان در زمينه هاي گوناگون در راستاي توليد علم، توسعه علمي و فناوري کشور از الويت های ويژه کشورهاي موفق است.
نوع فعاليت همه جانبه پژوهشگران در راستاي ارتقاي کمي و کيفي توليد علم و توسعه فناوري و فراهم نمودن کاربرد نتايج تحقيقاتي و توليد علمي در سطوح ملي و بين المللي ميباشد.
حمايت مادي عبارت از تأمين اعتبار و تسهيل مراحل و ساز و کار تخصيص بودجه به محققان در خصوص طرح هاي مصوب و ارائه شده و تامين هزينه هاي شرکت در کنفرانس هاي معتبر بين المللي، تهيه لوازم تحقيق و مواد مورد نياز پژوهش.
حمايت معنوي عبارت از حمايت اداري، معرفي و تأیيد علمي و فراهم آوردن شرايط احترام علمي به محققان و اعطاي جوايز.
پژوهشگر به اشخاص حقيقي و حقوقي اطلاق مي شود که داراي دانش ، تجربه، مدارج علمي و دستاوردهاي پژوهشي بوده و صلاحيت علمي آنان به تائيد کميتههای علمي رسيده باشد.
باید کشورها اولويت در استفاده از هر گونه کمکی را با پژوهشگران بدانند.
خود کفايي علمی، تصويب نمودار تشکيلاتي علم جهت تصويب آئين نامه نحوه ارائه کمک ها به پژوهشگران و فراهم نمودن زمينه ارتباط آنها با مراکز علمي و تحقيقاتي می باشد.
حمايت از برگزاري دوره ها وکارگاه هاي علمي و پژوهشي در زمينه دانش و فناوري هاي نو در جهت ارتقاي علمي و فني یک کشور از واجبات است .
برنامه ريزي براي اجراي سياست ها و خط و مشي هاي علمي و پژوهشي، پيشنهاد اصولی سياست ها در زمینه خط مشي آئين نامه ها و گزارش هاي علمي و پژوهشي باید ضمن اجرا مهم دانسته شود.
در راستاي توليد علم، حل مشکلات یک کشور با استفاده از مزيت هاي وجودی محققان مقدر بوده و در جهت توليد ثروت و دانش فني دارای اهمیت می باشد.
ايفاي نقش فعال به منظور ارتباط مستمر و هدفمند یک کشور با پژوهشگران فرهيخته و فعالان عرصه علمي کشور و بالعکس باید از رسالت اصلی آن کشور باشد .
احترام به علم و پژوهشگر بعنوان پل ارتباطي ميان کشورها و پژوهشگران و انديشمندان بوده و باید کشورها سعي کنند تا با اطلاع رساني مستمر از طريق رسانه، خبرگزاري ها، نشريات و روزنامه ها، نشريه خبري، بروشور، پوستر و غیره در برقراري ارتباط تنگاتنگ در خصوص چگونگي ارائه کمکها و خدمات مادي و معنوي به پژوهشگران و بهره مندي هر چه بيشتر آنان از تسهيلات مناسب براي کمک به شکوفائي امور تحقيقاتي و خود کفائي در راستاي توليد علم و فناوري، توليد ثروت و بهره مند شدن مردم از نتايج آنها تلاش نمايند .
در تنگنای احترام به قشر موثر و پيشگام در راستای نظام نوآوري علم و پژوهش، کشورها باید به منظور دريافت نظرات ارزشمند پژوهشگران و انديشمندان جامعه علمي و دانشگاهي شان، ارتباط قابل موثری با آنها برقرار کرده و آنها را در هر جنبه لازمی حمایت کنند.
تلاش شود تا با تدوين ضوابط ، دستورالعمل ها، آئين نامه ها، تهيه ساختار سازماني متناسب با رسالت و اهداف علمی، بکارگيري همکاران و کارشناسان توانمند و با انگيزه در دستور کار کشورها قرار گیرد.
دعوت از اساتيد عالم، کلان نگر و جامع نگر براي حل مسائل علمي و اطلاع رساني وسيع و گسترده به پژوهشگران، باید از اهداف توسعه ای و خدماتی کشورها باشد.
تجربه خاص و ديگر تجارب موجود در کشورهای جهان، ضرورت تجديد نظر در نگرشها به علم و توسعه علمي، نقش آن در روند توسعه و ضرورت سرمايه گزاري بيشتر و فرهنگ سازي درباره نقش مراکز علمي از طرف سياست گزاران، برنامه ريزان و مجريان کشورها را تاکيد مي کند .
سرمايه گزاري در آموزش و توسعه علمي کشورها بايد به يک باور، اعتقاد و اولويت اول تبديل گردد. بايد باور داشته باشيم پر سود ترين سرمايه گزاري در کشورها، سرمايه گزاري در مراکز آموزشي و علمي است.
ارزشمند ترين و پايدارترين ثروت هر کشوري نيروي انساني آموزش ديده، نخبگان و فرهيختگان و به تبع توليدات علمي آن کشورها است. کشورها از ثروتها و منابع ناپايدارشان براي توليد ثروت هاي عظيم تر و پايدارتر بهره مي گيرند .
در نظام آموزشي و علمي کشورها تبديل و ايجاد ثروت از علم نه تنها بايد جاي خود را باز کند بلکه مي بايست به يک فرهنگ تبديل گردد. اگر چنين اتفاق خوشایندی با تجديد نظر در نگرشها، سياستگزاري ها، برنامه ريزي ها و اجرای موفق آن رخ دهد، خروجي مراکز علمي، اهميت، نقش و جايگاه آنها را در سرنوشت کشورها به نمايش خواهد گذاشت.
نگرش و فرهنگ صحيح ،کشورها را قادر خواهد ساخت ثروت عظيمي را در سايه فعاليتهاي مراکز علمي به صورت
مستمر و پايدار توليد کرده و روند توسعه پايدار، رشد و ترقي کشور، قدرت، عظمت و رفاه را رقم بزند. به منظور اولويت بندي و توزيع منابع مالي در بخش هاي مختلف بدون کوچکترين شک و ترديد می بایست اولويت اول را به بخش تربيت نيروي انساني و توسعه مراکز علمي اختصاص دهيم .
حمايت از پژوهشگران فقط در کشورهای پیشرفته و صنعتی، موفقیت آمیز اجرا شده است. آنها براي حمايت مادي و معنوي از پژوهشگران و کمک به توسعه علمي و فناوري کشورشان اقدامات قابل وصفی را برداشته اند.
این کشورها با تلاش همه جانبه، قدم در مسيرهاي نو گذاشته و آغازگر فعاليتهاي جديدي شده اند، به نحوي که در ارائه الگوي توليد ثروت از علم، سرمشق باشند. در ثبت اختراعات، تجاري سازي نتايج پژوهش ها، ايجاد کرسي هاي پژوهشي، کمک به توليدات با دانش خاص و توليد علم، تعيين عرصه ها و زمينه هاي اولويت دار تحقيقاتي، کمک به تقويت شبکه سازي زير ساختهاي تحقيقاتي، اختیار آزادي عمل در هزينه کرد منابع مالي اختصاص داده شده به محققين و شيوه هاي پويا موفق بوده اند. حمايتها، خدمات و تسهيلات فوق العاده که به پژوهشگران این کشورها ارائه شده، باعث شده فضاي مثبتي در بين دیگر افراد غیر نخبه ایجاد شده و به نوعی به پژوهش تشویق شوند.
دانشمندان بررسی کردند که رویش جوانه هاي اميد روييده شده در فضاي علمي یک کشور با تشویق و احترام قطعاً شکوفا خواهد شد.
در اندک کشورها، پژوهشگران با اهمیت هستند. نقد و ارزيابي بيشتر کارهاي یک کشور به تقويت عملکرد آن منجر خواهد شد ولي ايجاد فضاي اميد در قلمرو علم و فناوري يک ضرورت اجتناب ناپذير براي حفظ دانشگاهيان و فعاليتهاي گسترده نخبگان علمي است .
به منظور تشويق و ايجاد انگيزه بيشتر بین مبتکران و خلاقان و همچنين فراهم آوردن زمينه مناسب جهت استفاده هر چه بيشتر از ظرفيت ها و توانايي هاي موجود مخترعان و پژوهشگران در راستاي تحقق اهداف برنامه هاي توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و با هدف زمينه سازي مشاركت بيشتر در رفع نيازهاي فني و تکنولوژي، حمايت از پژوهشگران با تجربه باید در دستور کار کشورها قرار گیرد.
در زمينه حقوق مالکيت فکري، در عرصه بين المللي و به تبع آن تجاري سازي اختراعات کشورها باید اقدامات موثری را در عرصه جهاني فراهم آوردند.
در کشورهای صنعتی و پیشرفته پژوهش ها بر اساس آئين نامه مصوب و به لحاظ مدارج علمي و برنامه راهبردي مناسب ارزيابي مي شوند.
کشورها باید در راستاي تحقق اهداف چشم انداز توسعه ای، اجراي سياستهاي برنامه توسعه، تقويت نظام مبتني بر دانائي محوري و با توجه به اهميت روز افزون پژوهش و فناوري و حمايت از آن، حفظ و حمايت از محققين، کمک در ايجاد و بهبود ظرفيت هاي توليد علم و فناوري در سطوح جهانی بويژه جلوگيري از روند رو به افزايش فرار مغزها، آيين نامه های لازم الاجراي پژوهشي را تدوين نمایند.
انتهای پیام/
