سیدعمران طباطبایی – این نظام اقتصادی به آزادی مالکیت شخصی معروف است که تولید و توزیع کالاها را تضمین میکند. مقابل آن، نظام اقتصادی کمونیستی وجود دارد که به مالکیت خصوصی اعتراض دارد. ویژگیهای اصلی سرمایهداری شامل انباشت سرمایه، مالکیت خصوصی، بازارهای رقابتی و سیستم قیمت است. در این نظام، تصمیمگیری و سرمایهگذاری توسط صاحبان ثروت تعیین میشود، در حالی که قیمتها توسط رقابت در بازار تعیین میشوند. هدف قانون سرمایهداری بهروری اقتصاد است. در این قانون، تصمیمگیریهای شخصی تولید، توزیع، درآمد و قیمت را در یک اقتصاد بازار تعیین می کند. در سرمایهداری، تولید معمولاً برای بدست آوردن سود اقتصادی و نه برای رفع نیازهای انسانهاست. در اقتصادهای سرمایهداری، میزان رقابت، مداخله دولت و مالکیت دولت متمایز است. اقتصاد مختلط، بازارهای آزاد و مداخله دولت را ترکیب می کند. هدف این سیستم تشویق به نوآوری و رشد اقتصادی است اما منتقدان آن بر این باورند که این مدل موجب نابرابری و فساد میشود. پشتیبانان سرمایهداری باور دارند که بازار آزاد باعث پیشرفت اقتصاد و به تبع آن پیشرفت زندگی انسان میشود. این باور مبنای اقتصاد موفق، رفاه، آزادی و پیشرفتهای بزرگ در کشورهایی است که بر پایه کاپیتالیسم عمل میکنند. اصطلاح سرمایه داری به معنای صاحب سرمایه است و این اصطلاح از سرمایه گرفته شده است.
امروزه بیش از پیش نظام سرمایهداری غرب با نگاههای تمسخر آمیز به مقوله ادیان در جهت تضعیف ادیان و انسانیت از جنبههای گوناگون قدم بر می دارد. سوء استفاده از زنان در این سیستم اقتصادی و تبیین اینکه زنان در زمانهای مختلف به عنوان نیروهای ارزان قیمت مورد بهرهبرداری قرار گرفتند، نشان از نگاههای نادرست نظام سرمایهداری به جنسیت هست.
این نظام باید شامل تشکیل جامعهی یکپارچه، عدالت اجتماعی، استقلال و آزادی شود. اهمیت مسائلی مانند پیشرفت علمی، اقتدار در سیاست داخلی و خارجی، خودکفایی اقتصادی نیز برجسته می شود. این نظام به مدیریت، جامعه سازی و حکومت مردم الگو ناصحیح داده و مقوله مدیریت ضعیف و حمله به ارزشهای بشری در این نظام موجب شکست آن شده است. در دیدگاه محققان، امیدی به کمک از سوی نظام سرمایهداری غرب نیست و باید به دیدگاه های نو توجه کرد. مطالعات زیادی برای اداره یک کشور با هر منابعی انجام گیرد.
در نظام های سرمایه داری بنیان خانواده کاملاً تخریب و خانواده محو گردیده است. این تلاشها برای تخریب خانواده شامل ازدواجهای دیر و کم فرزندآوری و ازدواجهای سفید ناشایسته و غیره است.
سرمایه داری یک ساختار اقتصادی است که بالاترین اهمیت را به مالکیت خصوصی و سودآوری شرکت ها می دهد. در این نظام، سود، حیاتی ترین عنصر و فرهنگ و محیط زیست، فرعی به حساب می آیند.
انسان در بازار کاپیتالیسم، تنها به دنبال کسب سود است و نیازهای انسانی در اولویت های پایین تر قرار دارند. سرمایه داری در کاپیتالیسم برای افزایش سود بنگاه، بدون توجه به نیازها یا محیط زیست، تمرکز دارد. این ساختار اقتصادی با اهداف توسعه پایدار، همخوانی ندارد زیرا اصلی ترین هدف سودآوری است. کاپیتالیسم تأثیر منفی بر زیست بوم دارد و تطابق با ارزش های انسانی و محیط زیست ندارد.
سرمایه داری منجر به استعمار و استثمار شرق توسط غرب شده است. سرمایه داری باعث پیشرفت اروپا، افزایش نابرابری و بی عدالتی و انحصار توزیع ثروت شده است. سرمایه داری به ترویچ بیکاری و انحصار طلبی منجر شده و مخالفان آن این روش را تقبیح می کنند. در اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک، سرمایه داری نوین با رکود و ترکیدن حباب های مالی روبروست. این مسائل باعث چالش های اقتصاد جهانی شده و آینده کاپیتالیسم را در ابهام قرار داده است. اندیشمندان معتقد هستند که گسترش کاپیتالیسم به کشورهای توتالیته، پیشرفت اقتصادی و سیاسی را به همراه دارد.
کاپیتالیسم همراه با ریشههای لاتین کاپیتلیوم است که به سرمایه مالی پول اشاره دارد. نظام سرمایهداری تنها با روحیه سودجویی و سرمایهگذاری مستمر سودها پایدار است و موجب افزایش تولید، تجارت و بازارهای مالی شده است. سرمایهداری دارای اصول و قواعدی است که برای حفظ نظم و نظام آن لازم است از آنها پیروی کرد.
لیبرالیسم اقتصادی به ارزش آزادی فردی اعتقاد دارد و تاکید بر اهمیت افراد و آزادی انتخاب دارد. اصل رقابت به تعیین قیمت در بازار و تأمین سود متعارف توجه دارد. مکانیسم بازار به هماهنگی عرضه و تقاضا از طریق قیمتها میپردازد و دخالت دولت را رد میکند. انگیزه سود نیز به منفعت شخصی و موفقیت بر اساس سود و ضرر توجه دارد.
در نظام سرمایهداری، بیکاری به دلیل تغییرات در تقاضای تولید و تکنولوژی اجتناب ناپذیر است. آزادی انتخاب شغل در این اقتصاد، که بیکاری طولانی را تشکیل میدهد، معنی ندارد. عوامل شکلگیری این نظام شامل تغییر شهرها به مراکز اقتصادی، اکتشافات بزرگ دریایی و غیره است. برخی اقتصاددانان نگرانیهایی دارند که مصرفگرایی و کسری تراز بازرگانی میتواند منجر به از همپاشیدن نظام سرمایهداری شود.
سرمایهداری اصل بنیادین تولید انبوه در کشورهای پیشرفته است. بنگاههای بزرگ، تولید کننده کالاهایی برای رفع نیازهای مردم هستند. بنگاههایی که تنها کالاهای تجملی برای ثروتمندان تولید میکنند نمیتوانند رشد کنند. مصرفکنندگان اکثراً کالاهای تولیدی از کارخانههای بزرگ خود هستند. نظام سرمایهداری توانایی رشد اقتصادی را دارد اما انتقادهایی از جمله انحصارگرایی، ناکارآمدی در توزیع پول و قدرت، امپریالیسم و بیکاری نیز وجود دارد. اقتصاد سرمایهداری با آرمانهای مسئولیت اجتماعی همگام نیست و دارای تضادهای اخلاقی و محیط زیستی است. در دنیای امروز، سرمایهداری موضوع اصلی بسیاری از فلاسفه و علمای اقتصاد می باشد و به سرمایهداری، خصوصاً در مورد نرخهای بالای دستمزد، انتقاد می شود.
این انتقاد به این دلیل است که دستمزدها توسط افرادی پرداخت میشود که با کارگران کارخانهها متفاوت هستند اما واقعیت این است که همه مصرفکنندگان، شامل کارمندان و کارگران نیز، محصولاتی برای مصرف خود تولید میکنند. اشراف زمین داران انتقاد از سرمایهداری بوده و آنان با افزایش دستمزدها سبب افزایش سرمایه و تباهی اخلاقی شده و در نهایت سرمایهداری به نگرش ماتریالیستی و دور شدن از ارزشهای اخلاقی منجر گردیده است.
در نظام سرمایهداری، نابرابری اجتماعی افزایش مییابد و حرکت جامعه با مشکلات رو به رو میشود زیرا این نظام به منافع شخصی توجه زیادی دارد و افراد به طور ناعادلانه پولدار یا محروم شده و وارد طبقههای مختلف میشوند و این منجر به مشکلات اجتماعی و به هم پاشیدگی سرمایه اجتماعی میشود.
انتهای پیام/