در ابتدای بحث خودم لازمه درباره دو کشور ایران و آذربایجان کمی بدانیم: جمهوری آذربایجان واقع در قفقاز جنوبی بوده که در شرق اروپا و آسیای غربی و در مجاورت دریای خزر قرار دارد. پایتخت و بزرگ ‌ترین شهر آن، باکو است. واحد پول ملی این کشور منات آذربایجان است. زبان رسمی این کشور، آذربایجانی است ولی زبان‌های روسی، لزگی، تالشی، تاتی، کردی و آواری نیز صحبت می‌شود. آذربایجان از نظر تقسیمات زبانی، جزئی از دسته ترکی جنوب باختری یا ترکی اوغوز می‌باشد. زبان آذربایجانی، ترکی استانبولی و ترکمنی در گروه ترکی جنوب باختری یا همان اوغوز قرار می‌گیرد.

آذربایجان فراموش کرده که حدود دویست سال پیش جزو کشور ایران بوده و طی قراردادهای ننگین گلستان و ترکمانچای به روسیه ملحق شده و در نهایت در سال ۱۹۹۱ از اتحاد جماهیر شوروی جدا گردید.

این کشور از جنوب با ایران، از غرب با ارمنستان و ترکیه، از شمال با گرجستان و روسیه مرز زمینی دارد. همچنین این کشور از طریق مرز آبی با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در دریای خزر ارتباط دارد.

نام آذربایجان، با توجه به نام ناحیه آذربایجان ایران انتخاب و با اهداف سیاسی بر این جمهوری نهاده شده است. لازم به ذکر است که این نواحی در تاریخ ایران هیچگاه آذربایجان نامیده نمی‌شده و بنام آران خطاب می‌شده است.

و اما ایران کشوری در غرب آسیا و در منطقه خاورمیانه است. این کشور از باختر با ترکیه و عراق، از شمال باختری با ارمنستان و جمهوری آذربایجان، از شمال با دریای مازندران و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از جنوب با دریای مکران و خلیج فارس هم‌ مرز است.

زبان رسمی این کشور، فارسی است. پایتخت و پرجمعیت ‌ترین شهر آن تهران است. این کشور، قطب اسلام شیعه در خاورمیانه شناخته می‌شود. ایران همچنین یکی از بزرگ ‌ترین بازیگران امور خاورمیانه و جهان به ‌شمار می‌رود.

سرزمین پهناور ایران با گذشته‌ای کهن، وارث فرهنگ و تمدنی فراگیر است که در طول هزاران سال گستره ای از گوناگونی زبانی، مذهبی، گویش‌ها، آداب، عادات، مناسک و غیره را در میان خود با نرمی و ساده‌گیری چشمگیری جای داده است آنهم به گونه‌ای که در آن گوناگونی قومیتی وجود داشته و حداقل پنجاه زبان و لهجه و هشت قوم رسمی را در خود جای داده است که هر یک از این اقوام در کنار تفاوت‌هایی که در نمادهای فرهنگی خود با دیگر اقوام ایرانی دارند، از همسانی بسیاری برخوردارند.

این کشور زیرساخت هایی دارد اما طبق بررسی دانشمندان باید آنها را بطور قابل ‌توجهی در بخش‌های خدماتی، صنعتی و کشاورزی ارتقا دهد تا اقتصاد این کشور را بیش از پیش توانمند سازد و خالی از لطف نیست که گفته شود متاسفانه اقتصادش فقط بر فروش نفت و گاز استوار است. منابع طبیعی ایران، قابل ‌توجه هستند و این کشور باید به موضوع گردشگری بیش از پیش اهمیت دهد زیرا میراث فرهنگی این کشور غنی است.

امروزه جمهوری آذربایجان ادعای مالکیت ارضی بر دالان زنگزور در ارمنستان را دارد. سالهاست آذربایجان در کتابهای درسی خود ایران را جزوی از خود معرفی نموده که باید آن را فتح کند و بازخورد این مطالب ذهن کودکان را که آینده سازان هر کشوری من جمله آذربایجان هستند آماده می کند تا به فتح ایران روی بیاورند اما همچنان نفوذ فرهنگی و معنوی ایران در این کشور تقریباً مطلوب است.

در زمان محمد امین رسول ‌زاده رهبر حزب مساوات که منجر به اعلام استقلال آذربایجان از روسیه شد تلاش آذربایجان برای آغاز گفتگوهای اتحاد با ایران با هجوم بلشویک‌ها ناکام ماند.

متاسفانه امروزه شاهد هستیم که جمهوری آذربایجان رویای تسخیر ارمنستان را بر سر دارد که بر پایه اصل تفکیک قوا اعمال می‌گردد. جمهوری آذربایجان در سال‌های اخیر تلاش‌های قابل توجه‌ای برای افزایش کشورگشایی خود داشته است.

آذربایجان همکاری نزدیکی با ناتو در پروژه های مثلاً حفاظت از صلح دارد. به ‌دنبال استقلال آذربایجان، فعالیت‌های سیاسی در جمهوری آذربایجان به ‌شدت افزایش یافت. وجه سیاسی این کشور از ابتدای استقلال بر اساس حمله به ارمنستان و ایران برای کشور گشایی شکل گرفته است و حاوی فراکسیونهایی با اندیشه‌های پان ترکیسم می باشد و می بینیم که در سال‌های اخیر جریانات ضد ایرانی و ضد ارمنی تحت حاکمیت الهام علی ‌اف بیش از پیش دوباره شدت گرفته است.

در پی جنگی که رخ داد منطقه قره ‌باغ به تصرف آذربایجان درآمد اما تا کنون توسط هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است و از هر لحاظ تحت نفوذ و حاکمیت ارمنستان می‌باشد. در اثر جنگ‌هایی که آذربایجان براه انداخته تعداد زیادی آذری، ارمنی و غیره کشته شده و تعدادی نیز در این منطقه بی خانمان گشته و تعداد کثیری هنوز در پناهگاه‌های موقت و نیمه موقت به ‌سر می‌برند.

جمهوری آذربایجان یکی از ضعیف ‌ترین کشورها در رعایت حقوق بشر است و در چند سال گذشته فشار بر منتقدان دولت به روش‌های گوناگون در حال افزایش می باشد و یکی از دلایل عدم تمایل اعضای شورای اروپا به مجازات یا مذاکره در این مورد با جمهوری آذربایجان، به خاطر منابع نفت خام و گاز طبیعی این کشور، رابطه با اسرائیل و آمریکا است.

آمارهای رسمی این کشور در مورد اقلیت‌های قومی مورد چالش پژوهشگران در جهان قرار گرفته و دارد و جالب اینجاست که در محافل خصوصی نیز خود آذربایجانی‌ها قبول دارند که تعداد ارمنی ها، لزگی‌ها، تالش‌ها و کردها بسیار بیشتر از آذری هاست. هم ‌اکنون دولت جمهوری آذربایجان سیاست سخت آسیمیله کردن اقلیتهای قومی را پیگیری می‌کند که باعث گردیده ارمنی ها اخراج و بسیاری از لزگی‌ها، تالش‌ها و کردها در این صد سال اخیر در قوم آذربایجانی ادغام شوند. این در حالیست که بر اساس قانون اساسی جمهوری آذربایجان تمام اقوام ساکن در این کشور از حق آموزش به زبان مادری و حفظ فرهنگ بومی برخوردارند اما این اصل قانون اساسی به درستی توسط دولت وقت به اجرا در نمی آید.

تمامی کردها در جغرافیای جمهوری کردستان سرخ سابق، میان جغرافیای ارمنستان و قره باغ زندگی می‌کنند. مقامات آذربایجان آنها را با کمک روسها به قزاقستان تبعید کردند. تمامی ارامنه از دهه ۱۹۹۰ در جغرافیای قره ‌باغ سکونت گزیدند که امروزه با تصرف آذربایجان بر این منطقه آنها مورد آزار و اذیت شدید قرار گرفته تا فراری داده شوند و حتی تعدادی هم که ماندند مجبوراً اخراج شدند.

در آذربایجان اکثریت مردم این کشور عمدتاً شیعه ‌مذهب، ترک ‌زبان و فرهنگ ایرانی دارند. لزگی‌ها جزو اقوام بومی قفقازی هستند که به یکی از زبان‌های خانواده قفقازی تکلم می‌کنند.

تالشی‌ها بیشترین تراکم جمعیت روستاییان در این کشور را در نواحی واقع در جنوب شرقی آن تشکیل می دهند که اکثریت این جمعیت نیز ایرانی ‌تبارند و بسیاری از آداب و رسوم کهن خود را هم حفظ کرده‌اند.

زبان تات‌های قفقاز، فارسی است و آن که در ایران، تاتی نامیده می‌شود نیست. اهداف نا مطلوب آذربایجان در صدد کشور گشایی باعث شده ایران، ارمنستان و قزاقستان روابط مطلوبی با این کشور نداشته باشند. حتی روسیه هم در پاره ای از موارد با این کشور اختلافات جدی دارد و می بینیم که در کناره مرز زمینی خود با آذربایجان تعداد کثیری سرباز و ادوات نظامی گمارده است کما اینکه روسها گفته اند که این امر به دلیل برخورد با گرجستان هست ولی همگان می دانند که اینگونه نیست.

کردهای آذربایجان در جنگ بین روس‌ ها و ترکان عثمانی، آواره شده که به خاطر نزدیکی دینی با آذربایجانی‌ها در خاک آذربایجان سکنی گزیدند. کردها یکی از ملت‌هایی از جمهوری آذربایجان هستند که زیر فشار سخت آسیمیله، شمار آن‌ها در جمهوری آذربایجان هر روز کاهش می یابد آنهم به گونه‌ای که اگر یک فرد کرد به جای این که خود را یک آذربایجانی معرفی کند، بر هویت ملی خویش پافشاری کند، قادر به پیدا کردن شغل نخواهد بود.

کردهای جمهوری آذربایجان در منطقه ناگورنو قره ‌باغ و در جمهوری نخجوان بسختی زندگی می‌کردند و بعد از وقوع جنگ قره‌باغ، کردها نیز مانند آذربایجانی‌ها این منطقه را ترک نموده و به سایر مناطق آذربایجان کوچ کردند که آزار و اذیت آنها نسبت به قبل دو چندان گشته است.

آذربایجان با سرمایه گذاری میلیارد دلاری اسرائیل در این کشور برای مقابله با ایران موافقت کرده تا به رویای خود دست یابد. حتی ترکیه هم برای این کار سرمایه گذاری اسرائیل را در این کشور پذیرفته و توافقنامه تجاری ترکیه با اسرائیل را در بر داشته ‌است تا بتواند تجهیزات لازم را به آذربایجان منتقل کند. اسرائیل تعدادی هواپیما را به ترکیه فرستاده و خلبانان آن ضمن اینکه در ترکیه آموزش می بینند، در نهایت در آذربایجان مستقر می شوند.

علاوه بر این کشتی های نظامی اسرائیلی هم در بندرهای آذربایجان در دریای خزر حضور پیدا کرده اند تا تجهیزات نظامی را به آذربایجان منتقل کنند. آذربایجان که تشنه کشور گشایی است، در راستای این سیاست اسرائیل می‌تواند به آرزوی دیرینه خود یعنی اشغال ایران و ارمنستان دست پیدا کرده و در نهایت جلوی روس ها قد علم کند و این مهم توسط آمریکاییها هم خوش آمده ولی هنوز خبری از واکنش ایران و ارمنستان و حتی روسیه نیست.

واقعیت این است که آذربایجان به تسخیر اسرائیل در آمده است و اگر به معاملات تسلیحاتی و میزان نفتی که از آذربایجان به اسرائیل منتقل می‌شود نگاه کنیم این موضوع را می‌شود لمس کرد چون تقریباً ۶۰ الی ۷۰ درصد نفت آذربایجان به اسرائیل صادر می‌شود.

دولت آذربایجان به بهانه بحران قره باغ میلیاردها دلار تسلیحات خریداری کرده که از آنها در بحران ذکر شده استفاده نکرده ‌است و در حقیقت این تسلیحات در آذربایجان برای استفاده علیه ایران انبار شده ‌است.

جمهوری آذربایجان به همراه ایران، عراق و بحرین چهار کشوری هستند که در آن شیعیان اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند و پس از استقلال از شوروی تبلیغات اسلامی در این کشور بواسطه کمک از ایران در این مذهب رشد داشته است.

فرهنگ مردم جمهوری آذربایجان بنا به موقعیت جغرافیایی و میراث تاریخی متأثر از فرهنگ‌های مختلف منطقه قفقاز و خاورمیانه از جمله فرهنگ‌های ایرانی، ترکی، روسی و اسلامی است. برگزاری جشن نوروز و موسیقی سنتی ایران در آذربایجان نشانه‌های نزدیکی و تأثیر ماندگار و تاریخی به فرهنگ ایرانی است.

در دوران خلافت اسلامی، فعالیت‌های ادبی، علمی و هنری ایرانی نه تنها پایان نیافت بلکه بار دیگر به شکوفایی رسید و ایرانیان و دوران طلایی اسلام بر یکدیگر اثری مهم و دو طرفه داشتند. در این زمان زبان فارسی در کنار زبان عربی، برای نوشتن آثار علمی، پزشکی، فلسفی، ریاضی، تاریخی و هنری مورد استفاده قرار گرفت و حتی اقوام ترک از آسیای میانه به فلات ایران مهاجرت گسترده‌ای کردند و بسیاری از آنان در ارتش عباسی به کار گرفته شدند و قدرت سیاسی بالایی به دست آوردند. حکومت غزنویان که حاکمانی با اصالت ترک داشتند، بخش‌های بزرگی از ایران را در اختیار گرفته و سلجوقیان و خوارزمشاهیان نیز پشت سر آنان، بخش‌هایی بزرگ از ایران را کنترل می‌کردند و باید بدانیم که این حکومت‌ها پارسی‌گو بودند و راه و رسم کشور داری آنان بر گرفته از روش های ایرانی بود. سلجوقیان، حتی سلجوقیان روم را در حالی که هویت کاملاً ایرانی داشتند را به خود نزدیک کرده و گروهی جدید تشکیل دادند. نتیجه پذیرفتن و حمایت از فرهنگ ایرانی توسط حاکمان ترک، فرهنگ ترکی و ایرانی است که بر نواحی بسیاری در اطراف ایران کنونی، اثر گذاشته است.

امروزه اغلب کشورهای جهان بدنبال فروپاشی یکسری از کشورها من جمله ایران هستند و با ایجاد هرج و مرج قصد دارند تا یکپارچگی کشورهای قدرتمند نابود نمایند و با دامن زدن از سوی عوامل داخلی و خارجی، تهدیدات روز به روز بر آنها را افزایش می دهند.

معماری ایرانی دارای دانش بومی و پیشینه‌ای طولانی است و در طول تاریخ جهان، همواره به عنوان عالی ‌ترین بخش هنر شناخته شده است و نوگرایی، در هنر ایران، ضمن قدرت گرفتن، نا خواسته به کشورهای همجوار انتقال یافته و مهم‌ترین تحول در نوگرایی هنری در آذربایجان بر گرفته از هنر ایرانی است که حاصل تغییرات اجتماعی انجام شده در ایران، قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران است.

آگاهی کنونی از اساطیر ایران از منابع گوناگونی به دست آمده نشان می دهد که اساطیری که ترکیه و آذربایجان به خود نسبت داده اند متعلق به ایران بوده و آنها به این موضوع اذعان هم دارند چرا که جزوی از باورها و اساطیر کهن ایران هست.

فلسفه در ایران به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعی بزرگ در این کشور، بازه گسترده‌ای از مکتب‌های فکری را شامل می‌شود. به ‌طور کلی، فلسفه در ایران را می‌توان به دوران پیش و پس از اسلام تقسیم کرد و حتی فلسفه ایران هم در کشورهای همجوار ایران به شکلی که وجود داشته بدون تغییر دنبال می گردد.

روابط ایران و جمهوری آذربایجان به معنای روابط خارجی میان دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان است. ایران دارای سفارت در شهر باکو و سرکنسول‌گری در شهر نخجوان است؛ جمهوری آذربایجان نیز دارای سفارت در شهر تهران و سرکنسولگری در شهر تبریز است.

پیش از جنگ‌های ایران و روسیه در دوران قاجار، جمهوری آذربایجان و چند کشور دیگر این منطقه جزء خاک سرزمینی ممالک محروسه ایران محسوب می‌شدند ولی در پی شکست‌ قاجار در این جنگ ها و تحمیل دو قرارداد خفت بار گلستان و ترکمنچای، جمهوری آذربایجان و سرزمین‌های شمالی رود ارس از ایران جدا شدند اما در هیچ ‌یک از این قراردادها صحبتی از تعیین رژیم حقوقی دریای خزر به میان نیامده است و همین مسئله در سال‌های بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل کشورهای تازه استقلال ‌یافته از آن، موجب اختلاف عمیق بین برخی از این کشورها و آذربایجان شده ‌است که این اختلاف تا امروز ادامه یافته ‌است.

ایران و جمهوری آذربایجان از سال ۱۹۱۸ دارای روابط دیپلماتیک هستند اما برخی عوامل در کنار نفوذ ایالات متحده آمریکا و روابط گسترده اسرائیل و جمهوری آذربایجان روابط دو کشور را تیره نموده ‌است.

پس از فروپاشی شوروی، ایران مجموعه گسترده‌ای از کمک‌ها را به جمهوری آذربایجان و نخجوان ارائه می‌کند. این کمک‌ها از سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت‌ها تا ارائه کمک‌های انسان دوستانه و حتی ارائه آموزش‌های نظامی به جمهوری آذربایجان را شامل می‌گردد و آذربایجان در ازای این اقدامات در جهت خرابکاری در ایران قدم بر میدارد و دولت آذربایجان بیش از پیش موضع خصمانه ای در برابر ایران گرفته و حتی با گسترش روابط نظامی و اطلاعاتی با اسرائیل در اقدامات اسرائیل علیه ایران شراکت فعال دارد.

آذربایجان وقتی دید که آموزش دیدگان در جنگ قره باغ نه تنها تعلیم نظامی دیده‌اند بلکه به لحاظ عقیدتی هم تحت تأثیر مجموعه نظامی ایران قرار گرفته‌اند و مبارزان آذری نیز به نماز خواندن روی آورده‌اند و محاسن می‌گذارند، ایرانیان را سریعاً اخراج کرد.

بارها آذربایجان به دولت ایران پیغام داده که نانوایی‌هایش بدون آرد مانده‌اند و دولت ایران نیز بلافاصله بدون منت برایشان آرد فرستاده و باکو حتی با وجود درآمدهای کلان نفتی هیچ ‌گاه بهای آن را پرداخت نکرده است. در بحران جنگ قره باغ نیز ایران به هر دو طرف ارمنی و آذری برای کم کردن تنش کمک کرد و حتی کمک‌های ایران به جمهوری آذربایجان پس از جنگ نیز از جمله ارایه تخفیف چند درصدی برای حمل کالاهای ترانزیتی نخجوان به بندرهای جنوبی ایران ادامه یافت.

شرکت بهره برداری بین المللی آذربایجان، کنسرسیومی متشکل از چندین شرکت نفت خارجی با شرکت نفت آذربایجان است که برای سرمایه گذاری و بهره‌ برداری از نفت میدان آذری- چراغ – گونشلی و سایر منابع نفتی آذربایجان در دریای خزر تأسیس گردید و در ابتدا با توجه به حمایت‌های گسترده سیاسی و نظامی ایران از جمهوری آذربایجان مقرر شد تا ایران به میزان مشخصی در این کنسرسیوم مشارکت کند اما در ادامه این سهم با وجود قرارداد به ‌جای ایران به ترکیه واگذار شد که نمونه بارز خیانت آذربایجان به ایران است.

حکومت جمهوری آذربایجان حجاب را در مدارس جمهوری آذربایجان ممنوع اعلام کرده و در پی اعتراضات، الهام علی اف روحانیون شیعه آن کشور را به حبس محکوم کرد. اعتراضات در تمامی مناطق خواستار حجاب نیز شدیداً سرکوب شد. حتی مراسمات عزاداری محرم در جمهوری آذربایجان نیز با برخورد شدید دولت آن کشور مواجه گردیده ‌است چون دولت جمهوری آذربایجان برخی مساجد و حسینیه ها را به بهانه ساخت و ساز تخریب کرده است.

روابط خصمانه آذربایجان بر علیه ایران از آنجا نشات می گیرد که این کشور از اسرائیل در خواست کرده تا پهپادهای ساخت اسرائیل در خاک جمهوری آذربایجان مستقر شوند تا برای هدف قرار دادن ایران از آن ها استفاده گردد. در جهت کشورگشایی آذربایجان و توسعه نقشه ای آن یکی از پایگاه‌های هوایی جمهوری آذربایجان برای حمله به تأسیسات هسته ای ایران به اسرائیل واگذار شده و اسرائیل ازین فرصت بدست آمده در سایر پایگاه‌های آذربایجان نیز نیرو و هواپیما مستقر کرده ‌است.

روابط اسرائیل با جمهوری آذربایجان در راستای اصول سیاست خارجی اسرئیل است و اسرائیل سعی می کند در پیرامون مخالفانش، پایگاههایی را در کشورهای دوست خود ایجاد کند.

اسرائیل بنا به درخواست کشور آذربایجان در طول ساحل دریای خزر در جمهوری آذربایجان دستگاههای استراق سمع علیه ایران نصب کرده است. همچنین بزرگترین اپراتور تلفن همراه جمهوری آذربایجان باکسل نیز اسرائیلی است و به توانایی اسرائیل در ضربه زدن به ایران می افزاید. اسرائیل تامین کننده کشتی های نیروی دریایی جمهوری آذربایجان در دریای خزر است.

مجید جمالی فشی عامل ترور مسعود علی ‌محمدی اولین دانشمند هسته ای ایران که توسط اسرائیل ترور شد توسط سفارت اسرائیل در باکو جذب شده و اسرائیلی‌ها وی را بدون آنکه در پاسپورتش مهر بخورد از فرودگاه باکو به اسرائیل منتقل کردند.

در استراتژی اسرائیل قدرت و نفوذ اقتصادی و علمی مقدمه قدرت و نفوذ نظامی به شمار می رود و بدین جهت اسرائیل روابط گسترده اقتصادی نیز با جمهوری آذربایجان بنا کرده است چون جمهوری آذربایجان دومین بازار تسلیحات صادراتی اسرائیل و دومین تامین کننده نفت اسرائیل پس از روسیه است.

ایران به دلیل روابط جمهوری آذربایجان با اسرائیل، آنرا یکی از موانع پیشرفت در گسترش روابط میداند هر چند در دیگر جمهوری ها نیز اسرائیل سفارتخانه دارد. تا زمانی که سیاست خارجی جمهوری آذربایجان توجه به امنیت ملی ایران نباشد، روابط فیمابین دوستانه و توسعه ای شکل نخواهد گرفت. ایران مخالفت خود را با امکان فعالیتهای گروه های مخالف خود در خاک جمهوری آذربایجان بارها بطور رسمی اعلام کرده است.

انتهای پیام/