محمد مهدی ترحمی – رسانه‌های جمعی، به ویژه تلویزیون، از قدرتمندترین ابزارهای شکل‌دهی به افکار عمومی و تأثیرگذاری بر فرهنگ و جامعه هستند. در حالی که تلویزیون می‌تواند نقش مهمی در آموزش، اطلاع‌رسانی و سرگرمی ایفا کند، متأسفانه گاهی اوقات از پتانسیل عظیم خود برای مقاصد مخرب، از جمله ترویج خشونت، تنفر و حتی حمایت غیرمستقیم از تروریسم، سوءاستفاده می‌شود. این پدیده، ابعاد پیچیده و عمیقی دارد که بررسی آن برای حفظ سلامت و امنیت جامعه ضروری است.
برخی شبکه‌های تلویزیونی، از جمله تلویزیون ایران‌اینترنشنال به جای ارائه گزارش‌های بی‌طرفانه، با انتخاب گزینشی اخبار، بزرگ‌نمایی برخی رویدادها و کوچک‌نمایی وقایع دیگر، تصویری یک‌جانبه و تحریف شده از واقعیت ارائه می‌دهند. این رویکرد می‌تواند به دوقطبی‌سازی جامعه، تقویت پیش‌داوری‌ها و ایجاد فضای تنفرآمیز کمک کند. پوشش مکرر و بی‌رویه از اقدامات خشونت‌آمیز، بدون تحلیل ریشه‌ها و پیامدهای آن، می‌تواند به عادی‌سازی خشونت و حتی الهام‌بخشی به افراد مستعد منجر شود.
گاهی اوقات، این رسانه با دعوت از نمایندگان گروه‌های افراطی یا تروریستی به برنامه‌های گفت‌وگو محور، یا پخش بیانیه‌ها و ویدئوهای آن‌ها، عملا به گروه‌های افراطی سکو و تریبون داده تا به آن‌ها مشروعیت ببخشد. این اقدام، به این گروه‌ها فرصت می‌دهد تا ایدئولوژی‌های سمی خود را مستقیماً به مخاطبان گسترده‌ای منتقل کرده و به جذب نیرو و یارگیری بپردازند.
برنامه‌های این تلویزیون، می‌توانند با ترویج کلیشه‌های منفی درباره گروه‌های قومی، مذهبی یا نژادی خاص، بذر تبعیض و تنفر را در جامعه بکارند. وقتی یک گروه خاص به طور مداوم در نقش منفی یا کلیشه‌ای به تصویر کشیده می‌شود، درک عمومی نسبت به آن گروه تغییر کرده و زمینه برای خصومت و خشونت فراهم می‌شود.
همچنین سانسور هدفمند اطلاعات و یا تحریف واقعیت‌ها به نفع یک روایت خاص، می‌تواند افکار عمومی را به سمتی سوق دهد که به نفع گروه‌های افراطی یا سیاست‌های خشونت‌آمیز باشد. عدم دسترسی به اطلاعات کامل و بی‌طرفانه، مخاطب را آسیب‌پذیرتر کرده و قدرت تحلیل و قضاوت او را تضعیف می‌کند.
بسیاری از برنامه‌های که در تلویزیون ایران اینترنشنال تبلیغ یا پخش می‌شوند، حاوی صحنه‌های خشونت‌آمیز هستند و نتیجتا، تماشای مداوم خشونت، به ویژه برای کودکان و نوجوانان، می‌تواند به کاهش حساسیت نسبت به خشونت، الگوبرداری از رفتارهای پرخاشگرانه و حتی بروز رفتارهای ضداجتماعی منجر شود.
تأثیرات اینگونه رسانه ها در ترویج خشونت و تنفر، تنها به یک بعد محدود نمی‌شود و پیامدهای گسترده‌ای بر سلامت روانی جامعه و ثبات اجتماعی دارد و تماشای مکرر اخبار خشونت‌آمیز می‌تواند سطح اضطراب و ترس را در جامعه افزایش دهد، که خود می‌تواند منجر به سوءظن و بدبینی نسبت به دیگران شود و با دوقطبی‌سازی جامعه و تقویت کلیشه‌ها، اینگونه رسانه ها می‌توانند اختلافات موجود را تشدید کرده و به تفرقه و از هم گسیختگی اجتماعی دامن بزنند.
در برخی موارد، تماشای خشونت می‌تواند الگوهای رفتاری را تقویت کرده و به افزایش رفتارهای پرخاشگرانه در جامعه منجر شود و با تضعیف ارزش‌های انسانی عادی‌سازی خشونت و تنفر، به تدریج ارزش‌های انسانی مانند همدلی، همبستگی را بین عموم مردم تضعیف کند. رسانه‌ها باید به اصول اخلاق حرفه‌ای، از جمله بی‌طرفی، دقت، صداقت و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، پایبند باشند و آموزش سواد رسانه‌ای به مردم، به ویژه جوانان، کمک می‌کند تا بتوانند محتوای رسانه‌ای را به صورت انتقادی تحلیل کرده و تحت تأثیر پروپاگاندا قرار نگیرند.
تلویزیون، به عنوان یک شمشیر دولبه، هم می‌تواند ابزاری برای روشنگری و هم وسیله‌ای برای گمراهی باشد. شناخت دقیق مکانیسم‌هایی که از طریق آن‌ها برخی تلویزیون‌ها از جمله ایران‌اینترنشنال می‌توانند به ترویج خشونت و تنفر کمک کنند، گام اول در جهت مقابله با این چالش بزرگ است که با افزایش آگاهی عمومی، می‌توان اطمینان حاصل کرد که اینگونه رسانه‌ها به صلح و همبستگی اجتماعی لطمه کمتری خواهند زد و از تفرقه افکنی، تشدید افراطی گرایی خشونت و تنفر کاسته می‌شود.
انتهای پیام/
