سیدعمران طباطبایی – با توجه به سرعت دگرگونی در علم و تکنولوژی و نقش اقتصاد مبتنی بر دانایی محوری در تحولات جهانی، پیش بینی می شود حاکمان اصلی جهان در آینده، کشورهایی باشند که در چرخه علم و تکنولوژی و بالطبع تحقیقات، بیشترین برنامه ریزی، حمایت و هزینه را انجام داده اند. با افق وسیعی که در عرصه علم و تحقیق و پژوهش وجود دارد و با توجه به درخواست بشر، کشورها موظف به بستر سازی مناسب جهت حمایت از تولیدات علمی و نهادینه شدن فضای علمی می باشند.

بنابر پیشنهاد اندیشمندان، پژوهشهای علمی کشورها باید در راستای تحقق قانون و به منظور رفاه جامعه و سامان دهی مناسب برای تولید علم و فناوری و آماده سازی بستر اجرایی، در جهت سوق دادن منافع تحقیقاتی و فناوری به مردم و در نهایت توسعه پایدار باشد .

در صندوق حمایت از پژوهشگران یک کشور، باید پروژه های تحقیقاتی محققین مورد حمایت قرار گیرد و بر اساس نیازها و مزیت های کشور توصیف شوند. منبع مورد استفاده در تعیین اولویت های تحقیقاتی، باید کتاب ها و مقالات چاپ شده باشد.

در دنیای کنونی توسعه پایدار، پیشرفت هر کشوری، رفاه هر ملتی مرهون کشف، پرورش، حفظ، نگهداری نخبگان و سرمایه های علمی و هنری آن کشور است .نخبگان، پژوهشگران و هنرمندان می توانند موجبات توسعه علمی و فناوری، توسعه متوازن و پایدار و همه جانبه و ترقی و تعالی کشور را فراهم سازند.

بنابراین کشف، شناسائی، برقراری ارتباط و حمایت از قشر نخبه، تقویت انگیزه، جلب مشارکت و همکاریهای آنان در زمینه های گوناگون در راستای تولید علم، توسعه علمی و فناوری کشور از الویت های ویژه کشورهای موفق است.

نوع فعالیت همه جانبه پژوهشگران در راستای ارتقای کمی و کیفی تولید علم و توسعه فناوری و فراهم نمودن کاربرد نتایج تحقیقاتی و تولید علمی در سطوح ملی و بین المللی میباشد.

حمایت مادی عبارت از تأمین اعتبار و تسهیل مراحل و ساز و کار تخصیص بودجه به محققان در خصوص طرح های مصوب و ارائه شده و تامین هزینه های شرکت در کنفرانس های معتبر بین المللی، تهیه لوازم تحقیق و مواد مورد نیاز پژوهش.

حمایت معنوی عبارت از حمایت اداری، معرفی و تأیید علمی و فراهم آوردن شرایط احترام علمی به محققان و اعطای جوایز.

پژوهشگر به اشخاص حقیقی و حقوقی اطلاق می شود که دارای دانش ، تجربه، مدارج علمی و دستاوردهای پژوهشی بوده و صلاحیت علمی آنان به تائید کمیتههای علمی رسیده باشد.

باید کشورها اولویت در استفاده از هر گونه کمکی را با پژوهشگران بدانند.

خود کفایی علمی، تصویب نمودار تشکیلاتی علم جهت تصویب آئین نامه نحوه ارائه کمک ها به پژوهشگران و فراهم نمودن زمینه ارتباط آنها با مراکز علمی و تحقیقاتی می باشد.

حمایت از برگزاری دوره ها وکارگاه های علمی و پژوهشی در زمینه دانش و فناوری های نو در جهت ارتقای علمی و فنی یک کشور از واجبات است .

برنامه ریزی برای اجرای سیاست ها و خط و مشی های علمی و پژوهشی، پیشنهاد اصولی سیاست ها در زمینه خط مشی آئین نامه ها و گزارش های علمی و پژوهشی باید ضمن اجرا مهم دانسته شود.

در راستای تولید علم، حل مشکلات یک کشور با استفاده از مزیت های وجودی محققان مقدر بوده و در جهت تولید ثروت و دانش فنی دارای اهمیت می باشد.

ایفای نقش فعال به منظور ارتباط مستمر و هدفمند یک کشور با پژوهشگران فرهیخته و فعالان عرصه علمی کشور و بالعکس باید از رسالت اصلی آن کشور باشد .

احترام به علم و پژوهشگر بعنوان پل ارتباطی میان کشورها و پژوهشگران و اندیشمندان بوده و باید کشورها سعی کنند تا با اطلاع رسانی مستمر از طریق رسانه، خبرگزاری ها، نشریات و روزنامه ها، نشریه خبری، بروشور، پوستر و غیره در برقراری ارتباط تنگاتنگ در خصوص چگونگی ارائه کمکها و خدمات مادی و معنوی به پژوهشگران و بهره مندی هر چه بیشتر آنان از تسهیلات مناسب برای کمک به شکوفائی امور تحقیقاتی و خود کفائی در راستای تولید علم و فناوری، تولید ثروت و بهره مند شدن مردم از نتایج آنها تلاش نمایند .

در تنگنای احترام به قشر موثر و پیشگام در راستای نظام نوآوری علم و پژوهش، کشورها باید به منظور دریافت نظرات ارزشمند پژوهشگران و اندیشمندان جامعه علمی و دانشگاهی شان، ارتباط قابل موثری با آنها برقرار کرده و آنها را در هر جنبه لازمی حمایت کنند.

تلاش شود تا با تدوین ضوابط ، دستورالعمل ها، آئین نامه ها، تهیه ساختار سازمانی متناسب با رسالت و اهداف علمی، بکارگیری همکاران و کارشناسان توانمند و با انگیزه در دستور کار کشورها قرار گیرد.

دعوت از اساتید عالم، کلان نگر و جامع نگر برای حل مسائل علمی و اطلاع رسانی وسیع و گسترده به پژوهشگران، باید از اهداف توسعه ای و خدماتی کشورها باشد.

تجربه خاص و دیگر تجارب موجود در کشورهای جهان، ضرورت تجدید نظر در نگرشها به علم و توسعه علمی، نقش آن در روند توسعه و ضرورت سرمایه گزاری بیشتر و فرهنگ سازی درباره نقش مراکز علمی از طرف سیاست گزاران، برنامه ریزان و مجریان کشورها را تاکید می کند .

سرمایه گزاری در آموزش و توسعه علمی کشورها باید به یک باور، اعتقاد و اولویت اول تبدیل گردد. باید باور داشته باشیم پر سود ترین سرمایه گزاری در کشورها، سرمایه گزاری در مراکز آموزشی و علمی است.

ارزشمند ترین و پایدارترین ثروت هر کشوری نیروی انسانی آموزش دیده، نخبگان و فرهیختگان و به تبع تولیدات علمی آن کشورها است. کشورها از ثروتها و منابع ناپایدارشان برای تولید ثروت های عظیم تر و پایدارتر بهره می گیرند .

در نظام آموزشی و علمی کشورها تبدیل و ایجاد ثروت از علم نه تنها باید جای خود را باز کند بلکه می بایست به یک فرهنگ تبدیل گردد. اگر چنین اتفاق خوشایندی با تجدید نظر در نگرشها، سیاستگزاری ها، برنامه ریزی ها و اجرای موفق آن رخ دهد، خروجی مراکز علمی، اهمیت، نقش و جایگاه آنها را در سرنوشت کشورها به نمایش خواهد گذاشت.

نگرش و فرهنگ صحیح ،کشورها را قادر خواهد ساخت ثروت عظیمی را در سایه فعالیتهای مراکز علمی به صورت

مستمر و پایدار تولید کرده و روند توسعه پایدار، رشد و ترقی کشور، قدرت، عظمت و رفاه را رقم بزند. به منظور اولویت بندی و توزیع منابع مالی در بخش های مختلف بدون کوچکترین شک و تردید می بایست اولویت اول را به بخش تربیت نیروی انسانی و توسعه مراکز علمی اختصاص دهیم .

حمایت از پژوهشگران فقط در کشورهای پیشرفته و صنعتی، موفقیت آمیز اجرا شده است. آنها برای حمایت مادی و معنوی از پژوهشگران و کمک به توسعه علمی و فناوری کشورشان اقدامات قابل وصفی را برداشته اند.

این کشورها با تلاش همه جانبه، قدم در مسیرهای نو گذاشته و آغازگر فعالیتهای جدیدی شده اند، به نحوی که در ارائه الگوی تولید ثروت از علم، سرمشق باشند. در ثبت اختراعات، تجاری سازی نتایج پژوهش ها، ایجاد کرسی های پژوهشی، کمک به تولیدات با دانش خاص و تولید علم، تعیین عرصه ها و زمینه های اولویت دار تحقیقاتی، کمک به تقویت شبکه سازی زیر ساختهای تحقیقاتی، اختیار آزادی عمل در هزینه کرد منابع مالی اختصاص داده شده به محققین و شیوه های پویا موفق بوده اند. حمایتها، خدمات و تسهیلات فوق العاده که به پژوهشگران این کشورها ارائه شده، باعث شده فضای مثبتی در بین دیگر افراد غیر نخبه ایجاد شده و به نوعی به پژوهش تشویق شوند.

دانشمندان بررسی کردند که رویش جوانه های امید روییده شده در فضای علمی یک کشور با تشویق و احترام قطعاً شکوفا خواهد شد.

در اندک کشورها، پژوهشگران با اهمیت هستند. نقد و ارزیابی بیشتر کارهای یک کشور به تقویت عملکرد آن منجر خواهد شد ولی ایجاد فضای امید در قلمرو علم و فناوری یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای حفظ دانشگاهیان و فعالیتهای گسترده نخبگان علمی است .

به منظور تشویق و ایجاد انگیزه بیشتر بین مبتکران و خلاقان و همچنین فراهم آوردن زمینه مناسب جهت استفاده هر چه بیشتر از ظرفیت ها و توانایی های موجود مخترعان و پژوهشگران در راستای تحقق اهداف برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و با هدف زمینه سازی مشارکت بیشتر در رفع نیازهای فنی و تکنولوژی، حمایت از پژوهشگران با تجربه باید در دستور کار کشورها قرار گیرد.

در زمینه حقوق مالکیت فکری، در عرصه بین المللی و به تبع آن تجاری سازی اختراعات کشورها باید اقدامات موثری را در عرصه جهانی فراهم آوردند.

در کشورهای صنعتی و پیشرفته پژوهش ها بر اساس آئین نامه مصوب و به لحاظ مدارج علمی و برنامه راهبردی مناسب ارزیابی می شوند.

کشورها باید در راستای تحقق اهداف چشم انداز توسعه ای، اجرای سیاستهای برنامه توسعه، تقویت نظام مبتنی بر دانائی محوری و با توجه به اهمیت روز افزون پژوهش و فناوری و حمایت از آن، حفظ و حمایت از محققین، کمک در ایجاد و بهبود ظرفیت های تولید علم و فناوری در سطوح جهانی بویژه جلوگیری از روند رو به افزایش فرار مغزها، آیین نامه های لازم الاجرای پژوهشی را تدوین نمایند.

انتهای پیام/