تهران- ایرنا- درحالیکه داشتن سرانه تولید کیسه پلاستیکی در ایران، ۳۰۰ برابر هلند است و یا داشتن کیسه پلاستیکی برای گردشگران ورودی به رواندا، قاچاق محسوب می شود یا به زمین انداختن زباله در این کشور آفریقایی، جُرم زندان دارد، اعضای انجمن رفتگران طبیعت ایران در حسرت یک قانون بازدارنده در این زمینه هستند.

تولید روزانه بیش از ۴۰ هزار تُن زباله به معضلی در کشور تبدیل شده است در حالیکه می‌توان با آموزش و فرهنگ‌سازی هم آن را تبدیل به سرمایه و هم محیط زیست را حفظ کرد؛ هدفی که انجمن رفتگران طبیعت ایران برای آن شکل گرفته است.
بر اساس آمارهای موجود تا ۱۰۰ سال گذشته تولید زباله در شهرهای جهان روزانه حدود ۳۰۰ تن بود که این میزان با گذشت یک قرن به سه میلیون تن افزایش یافته است، روزگاری زباله‌ چندانی در روستاها تولید نمی‌شد اما امروزه آنها هم از شهرها پیشی گرفته‌اند.
البته در این میان وضعیت ایران از بسیاری کشورها بدتر است، آمارها نشان می‌دهد روزانه ۴۰ تا ۵۰ هزار تن زباله در شهرها و روستاهای کشور تولید می‌‌شود که میزان سرانه روزانه زباله در روستاها ۴۷۰ گرم، شهرها ۷۱۰ گرم و کلان‌شهرها ۸۰۰ گرم است در حالیکه سرانه تولید زباله در جهان طور میانگین ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم گزارش می‌شود.
از سوی دیگر در بسیاری کشورها زباله‌ها از مبدا تفکیک و حجم زیادی از آنها بازیافت و بخش زیادی نیز به انرژی تبدیل می‌شود در حالی که در ایران فقط هفت درصد پسماندها به صورت تفکیک از مبدا جمع‌آوری و بازیافت می‌‌شود و طبق اهداف برنامه پنج ساله این عدد باید به ۳۰ درصد برسد.
علاوه بر این به علت دفن غیر بهداشتی زباله در کشور شاهد ورود شیرابه‌های سمی به منابع آبهای زیرزمینی هستیم که حجم زیادی از منابع آبی را آلوده می‌کند، در کنار تمام این مضرات، نازیبا شدن چهره شهر، جنگل و دشت را نیز باید به آنها اضافه کرد که بر این اساس از ۶ سال پیش انجمن رفتگران طبیعت ایران شکل گرفت که با تبعیت از این گروه جمعه هر هفته عده‌ای گرد هم جمع شده و نسبت به پاکسازی یک منطقه از زباله اقدام می‌کنند، این کار جمعه هر هفته به صورت هم‌زمان در ۳۱ استان کشور انجام می‌شود.
«کاظم نجاریون» بنیانگذار انجمن رفتگران طبیعت ایران، جمعه دراین باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: شکل‌گیری این انجمن در ۲۸ خرداد ۱۳۹۱ استارت زده شد و در دوم تیرماه همان سال اولین پاکسازی با شرکت ۷۰ نفر در تهران انجام شد و از آن موقع تاکنون هر جمعه همزمان در تهران و ۳۰ استان دیگر کشور برگزار می‌شود، البته فعالیت استان‌ها متفاوت است و برخی فعال‌تر و برخی کم‌کارتر هستند.
وی اظهار داشت: انجمن رفتگران طبیعت ایران یک گروه مردمی است و نمی‌توان کسی را مجبور به مشارکت کرد؛ افراد بر اساس علاقه خودشان مشارکت می‌کنند اما در مجموع استقبال خوب بوده و در این پاکسازی‌ها از هر قشری از دانشجو، خانه‌دار، کارمند، کارگر و در برخی موارد پزشکان هم حضور دارند.
نجاریون تاکید کرد: تمام انسان‌ها به پاکیزگی اهمیت می‌دهند اما مساله مهم این است که برخی یاد نگرفته‌اند نظافت را رعایت کنند و به پاکیزکی طبیعت نیز توجه نمی‌کنند، در حقیقت در کشور آموزش نبوده و اگر هم بوده، بسیار ضعیف ارائه شده است.
وی ادامه داد: طی این سالها متوجه شدیم که رعایت نکردن نظافت، ذاتی نیست بلکه به فرهنگ مردم بر می‌گردد که باید آموزش داده شود، در روند اجرای پاکسازی بارها شاهد این بودیم افرادی که در آن محل‌ها نشسته بودند شروع به همکاری با ما کردند، بنابراین تولید این میزان حجم زباله و رها کردن آن در طبیعت یکی به ضعف آموزش و دیگری به ضعف مدیریت شهری از طرف شهرداری‌ها بر می‌گردد.
نجاریون افزود: به عنوان مثال مغازه‌داران باید موظف شوند داخل مغازه‌های خود کیسه زباله داشته باشند، در بسیاری از شهرها می‌بینیم که مثلا میوه‌فروش‌ها میوه‌های پوسیده را داخل جوی آب رها می‌کنند که با اولین بارندگی موجب آب‌گرفتگی معابر می‌شود.
وی درباره شکل‌گیری ایده تشکیل این انجمن نیز گفت: من سال ۱۳۵۳ از ایران به آلمان رفتم و آرام آرام چشمم به تمیزی خیابان‌ها، جنگل‌ها و رودخانه‌های آنجا عادت کرد بعد از ۲۰ سال که به ایران برگشتم در فرودگاه زباله‌های روی زمین نظرم را جلب کرد و تفاوت را حس کردم و جرقه ایجاد گروهی برای پاکسازی در ذهنم زده شد.
البته ایجاد چنین گروهی موضوع جدیدی نیست و قبلا هم در اروپا، امریکا و ایران شکل گرفته بود اما اینکه هر هفته برنامه پاکسازی تقریبا در سراسر کشور اجرا شود موضوع جدیدی است.
وی افزود: معمولا برنامه‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی اعلام می‌کنیم و افراد علاقه‌مند نیز شرکت می‌کنند، البته تعدادی همیشه پای ثابت هستند و همین افراد و آنهایی که در چند نوبت در پاکسازی شرکت می‌کنند در جمع خانوادگی و یا دوستانشان معلم محیط زیست می‌شوند.
نجاریون درباره سرنوشت زباله‌های جمع شده، گفت: هر زباله‌ای که بشود از روی زمین بلند کرد و داخل کیسه‌ای گذاشت را جمع می‌کنیم بعد کیسه‌ها را داخل یا کنار سطل‌های زباله در شهرها قرار می‌دهیم تا شهرداری نسبت به جمع‌آوری آنها اقدام کند البته در کانال‌های شبکه‌های اجتماعی برای تفکیک زباله از مبدا به طور مرتب تبلیغ می‌کنیم اما تفکیک آن وظیفه ما نیست.
وی ادامه داد: باید بگویم که ما
اصلا زباله نداریم چون مواد پلاستیکی، کاغذ و فلزات قابل بازیافت هستند و در واقع سرمایه محسوب می‌شوند حتی زباله‌های تَر نیز قابلیت تبدیل به کمپوست را دارند بنابراین اگر همه مردم تفکیک زباله را از مبدا انجام دهند و شهرداری‌ها نیز همکاری کنند دیگر جایی به نام دپوی زباله نخواهیم داشت.
به گفته وی اگر بخشی از زباله هم باقی بماند می‌توان در بخش‌های دیگر از آنها استفاده کرد، مانند نیروگاه‌هایی که از سوزاندن این مواد، برق تولید می‌کنند.
وی تاکید کرد: در واقع امروزه داشتن دپوی زباله معنا ندارد، این دپوها باعث آلودگی شدید محیط زیست و آب‌های زیرزمینی می‌شوند زیرا شیرابه‌های سمی تولید می‌کنند که وارد زمین و منابع آب زیرزمینی شده و حتی باعث خشک شدن درختان اطراف خود می‌شوند اما متاسفانه گویا هنوز مسئولان آنطور که باید به این موارد اهمیت نمی‌دهند.
**سرانه تولید کیسه‌های پلاستیکی در ایران، ۳۰۰ برابر هلند است
وی به تولید حجم زیاد زباله در کشور اشاره کرد و گفت: سرانه تولید زباله در کشور بسیار بالاست، مثلا سرانه تولید کیسه‌های پلاستیکی در هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۳۰۰ عدد در سال است در حالیکه این سرانه در هلند چهار عدد است چون همه از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده می‌کنند.
بنیانگذار انجمن رفتگران طبیعت ایران افزود: امروزه قوانین سختگیرانه‌ای در زمینه محیط زیست در کشورهای مختلف وضع شده است به عنوان مثال کشور «رواندا» که تا چند سال پیش درگیر جنگ داخلی بود و بیش از یک میلیون کشته داد، بعد از پایان جنگ، رئیس جمهوری بر سر کار آمد که قوانین سختگیرانه‌ای برای حفاظت محیط زیست وضع کرد.
وی ادامه داد: وقتی به عنوان مسافر وارد فرودگاه رواندا می‌شوید وسایل شما را جست‌وجو می‌کنند اما نه برای یافتن کالای قاچاق بلکه ببینند اگر لباسی را داخل کیسه پلاستیکی گذاشته‌اید باید آن را تحویل دهید و یک پاکت کاغذی یا کیسه پارچه‌ای بخرید و جنس‌های خود را در آن قرار دهید، در واقع ورود پلاستیک به این کشور ممنوع است یا اگر فردی در خیابان زباله‌ای از دستش به زمین بیفتد و پلیس ببیند فرد را دستگیر و مستقیم روانه زندان می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در کشور ما به این موضوع اهمیت نمی‌دهند، تاکید کرد: برای حفظ محیط زیست علاوه بر فرهنگ‌سازی باید قوانین سفت و سختی نیز داشته باشیم تا مردم به مرور قانونمند شوند.
نجاریون با اشاره به همکاری کم‌رنگ شهرداری تهران در اوایل تاسیس انجمن رفتگران طبیعت گفت: وضعیت کنونی محیط زیست و حجم زیاد زباله در کشور نشان‌دهنده بی‌توجهی به این مقوله مهم است که باید بیشتر به آن پرداخته شود زیرا زمین دیگر توانِ جای دادن این حجم زباله را در خود ندارد.
علمی ۹۰۱۴**۱۴۴۰** ۱۰۵۵
انتهای پیام/