با توجه به زمان کوتاه باقی‌ مانده تا آغاز تحریم‌های نفتی آمریکا، «گسترش ظرفیت پالایشی» یکی از موضوعاتی است که برای مقابله با تحریم های نفتی مطرح می‌شود. کارشناسان اعتقاد دارند که توسعه صنایع پالایشی و تولید فرآورده‌های نفتی یکی از راهکارهای مقابله با تحریم‌های نفتی است. البته در این بین اختلاف نظرهایی درباره ساخت پالایشگاه در خارج و یا خرید سهام پالایشگاه‌های خارجی نیز وجود دارد.

در این راستا علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به مشکلات تحریمی موجود برای ساخت پالایشگاه‌ها در خارج گفت: ساخت پالایشگاه در خارج از کشور مثل پالایشگاه مدرس در هند یا میادین نفتی ما در خارج از کشور مثل میدان رام و میدان هود و بلوک های نفتی نیز مشکلات خود را دارد چرا که این احتمال وجود دارد که با تحریم‌هایی که آمریکا اعمال می کند امکان تولید گرفته شود.

وی ادامه داد: ما زمانی به فکر این بودیم که در خارج از کشور پالایشگاه بسازیم و یا خریداری کنیم، این موضوع زمانی پاسخ می‌دهد که ما در تحریم نفت نباشیم و این سیاست‌ها قبلاً اتخاذ شده است. بنابراین طرحی را در مجلس تدوین کرده‌ایم که ابتدا به صورت یک فوریتی بود اما به دلیل اینکه حدود ۳۳ طرح یک فوریتی در مجلس وجود داشت، لذا طرح را به صورت عادی ارائه دادیم.

هدایت نقدینگی از بازارهای کاذب به سمت پالایشگاه‌سازی

بختیار درباره طرح کمیسیون انرژی مجلس برای ساخت پالایشگاه داخلی توضیح داد: محتوای این طرح این است که ما بتوانیم سرمایه مردم را از ۵۰ درصد تا ۹۰ درصد از طریق بازار سرمایه چه در پالایشگاه‌هایی که امروز دارای خوراک و زمین و پروانه هستند و چه پالایشگاه‌هایی که آماده نیست و دولت باید خوراک و زمین و پروانه بدهد،جذب کنیم. طبق این طرح، ما اجازه می دهیم که سال اول بهره برداری، خوراک با بهره ۴ درصد طی ۱۲ سال تقسیط شود در واقع آن بخشی که متعلق به دولت و صندوق توسعه ملی است و نه آن ۱۴.۵ درصدی که متعلق به شرکت ملی نفت است. به این ترتیب این مشوقی برای سرمایه‌گذاری و برای هدایت نقدینگی به سمت تولید خواهد بود که ان شاالله در آینده نزدیکی در کمیسیون انرژی مصوب شده و به صحن علنی خواهد رفت.

عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه اظهار داشت: مزیت این کار این است که دیگر لازم نیست که نفت صادر کنیم و فرآورده نمی تواند تحریم شود. امروز نفت با یک اسم مشخص به نام NIOC با مشخصات میادین نفتی ما در بازارهای بین المللی عرضه می شود و در زمانی که با تحریمهای نفتی مواجه هستیم فروش در بازار به سهولت صورت نمی گیرد. اما فرآورده چنین مشکلی را ندارد. این طرح اهداف زیادی دارد. بنابراین هم در حوزه اقتصاد کلان و هم در حوزه انرژی و صنعت نفت و هم در حوزه اشتغال می‌تواند مؤثر باشد و اهداف ما را محقق کند.

ضرورت برنامه‌ریزی دولت و مجلس

بختیار خاطرنشان کرد: ما در حوزه نفت درست عمل کردیم که الآن مشکل بنزین نداریم. در این راستا دولت و مجلس با هم همکاری کردند. پارس جنوبی را خودمان راه اندازی کردیم. اما از سال ۸۶ که مجلس اجازه ساخت پالایشگاه را به مدت ۱۰ سال به بخش خصوصی داد، دیدیم که تا سال ۹۶ هیچ پالایشگاهی در طی این ۱۰ سال ساخته نشد با اینکه شرایط زمین خوب بود. ما در سازمان بازرسی یکی از پیشنهادهایی که ارائه دادیم این بود که شما بیایید این پالایشگاه‌هایی را که حبس فرصت کرده‌اند آزاد کنید تا بتوانند سرمایه‌گذاران دیگری بیایند شروع به فعالیت کنند. همین پیشنهاد سازمان باعث راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس شد که پالایشگاهی بزرگ جهت تأمین نیاز فرآورده بنزین کشور است.

بختیار با اشاره به عدم برنامه ریزی و تصمیم‌گیری مناسب در صنعت انرژی اظهار داشت: یکی از جاهای دیگری که تصمیم جدی و خوبی نگرفتیم، صنعت انرژی است که میزان زیادی هدر رفت انرژی داریم و راندمان انرژی مناسب نیست. ما بخش زیادی از گاز را در نیروگاه‌ها می‌سوزانیم و باید حتما موضوع قیمتی را اصلاح کنیم.

عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه افزود: همچنین مشکل دیگر نفت این است که که هر جا بخش خصوصی بخواهد سرمایه‌گذاری کند وزارت نفت اجازه نمی‌دهد و اگر کسی بخواهد خوراک نفت کوره را بدهد و سرمایه‌گذاری کند میسر نیست یا گازی که ما سال ها است که می‌سوزانیم و هرکس بخواهد سرمایه گذاری کند می‌گویند که ما طرح NGL داریم. همین است که ما به نتیجه نرسیده‌ایم و گازی نداریم. مثلا در مجموعه پالایشگاه های سیراف ۸ تا پالایشگاه ۸۰۰۰ بشکه ای داریم که عرض کردم همه چیز دارد ولی پول ندارد.

وی با اشاره به ضرورت هدایت نقدینگی به سمت پالایشگاه‌سازی گفت: اگر ما امروز این پالایشگاه‌ها را که چند سال است به دلیل مشکل تامین مالی راه نیافتاده است، راه‌اندازی می‌کردیم دیگر امروز نگران مشکلاتی تحت عنوان اینکه گاز تولید می‌کنیم ولی میعانات گازی را نمیتوانیم تولید نکنیم و مثل اینجا که الآن میعانات گازی روی کشتی می ماند ولی به فروش نمی‌رسد، نداشتیم. حال در شرایط کنونی میخواهیم حدود ۷۰۰ میلیارد تومان نقدینگی که از پارکینگ بانک‌ها بیرون آمده اند و به سمت بازار سکه و ارز رفته و برای کشور مشکل ایجاد کرده، به سمت درستی هدایت کنیم و به سرمایه گذاری در بخش پالایشگاه سوق دهیم.

بختیار در پایان اظهار داشت:مشکل دیگر ما در حوزه انرژی، بخشی نگری است. مثلا وزارت نفت فقط به منافع نفت می اندیشد و به منافع ملی کشور اهمیت نمی دهد. نبود نگاه راهبردی به حوزه انرژی هم مشکل عمده ما است.